Bài soạn Thực hành tiếng Việt (Ngữ văn 6 sách Cánh diều trang 16

Thực hành Tiếng Việt bài 6 là bài học giúp chúng ta nhìn lại những từ ngữ được sử dụng trong bài Bài học đường đời đầu tiên và Ông lão đánh cá và con cá vàng. Cùng Toplist soạn bài 6 thực hành tiếng Việt để chuẩn bị trước khi được học những kiến thức này ở trên lớp nhé!

Bài tham khảo số 7

Câu 1 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

Mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Trả lời:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Câu 2 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dễ Mèn?

Trả lời:

Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn đã giúp em hình dung về ngoại hình của Dế Mèn, chú có đôi càng mập mạp khỏe khoắn, còn đôi cánh trước đây chỉ ngắn ngủn thì bây giờ đã dài đến chấm đuôi.

=> Qua các từ ngữ đó ta thấy sự trưởng thành về ngoại hình của Dế Mèn.

Câu 3 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Các thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay"? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Trả lời:

Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay " sử dụng các bộ phận đuôi và 6 tay thay vì các bộ phận cẳng và 2 tay ở thành ngữ "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay"
Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay " phù hợp hơn với loài dễ, vì loài dế khác với con người, đặc tính của chúng là có đuôi và có 6 chân

Câu 4 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

c) Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng hiện ra trước mắt em bé. (Cô bé bán diêm)

Trả lời:

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b. Những gã xốc nổi

c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 5 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh tử làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.

Trả lời:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 6 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Viết một đoạn văn ngăn (khoảng 5 — 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cả vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Trả lời:

Trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng em đặc biệt ấn tượng với nhân vật ông lão đánh cá. Người đàn ông già nua, nghèo khổ nhưng rất tốt bụng và thật thà. Hằng ngày phải ra biển để đánh cá. Cuộc sống thật khó khăn vất vả, ấy vậy mà ông còn phải sống cạnh người vợ tham lam vật chất, độc ác và vô cùng bội bạc. Mụ ta bắt ông lão phải đi xin con cá vàng để thỏa lòng tham của mình, ông lão vì sợ hãi nên vẫn phải ra đi. Cuối cùng, kết cục xứng đáng để đến với người vợ tham lam kia bà ta phải quay lại với cái máng lợn cũ và cuộc sống nghèo khổ.

Câu văn có chứa CN là cụm từ (cụm danh từ): Người đàn ông già nua, nghèo khổ nhưng rất tốt bụng và thật thà.

Bài tham khảo số 1

Câu 1 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Trả lời:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Câu 2 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?

Trả lời:

Qua các từ đó, em hình dung về Dế Mèn với đôi càng đầy đặn, mập mạp và đôi cánh trước ngắn đến khó coi mà giờ đã dài đến tận chấm đuôi.

Câu 3 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Các thành ngữ chết ngay đuôi, vái cả sáu tay mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như chết thẳng cẳng, vái cả hai tay? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Trả lời:

Điểm khác giữa thành ngữ mà nhà văn sáng tạo ra với những thành ngữ có sẵn ở chỗ là Tô Hoài đã thay thế cẳng bằng đuôi và sáu tay bằng hai tay.
Theo em, thành ngữ mà Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản phù hợp để nói về loài dế vì chúng khác con người ở chỗ là dế có đuôi và sáu chân.

Câu 4 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

Trả lời:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 5 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh từ làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.

Trả lời:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 6 trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2: Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cả vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Trả lời: Dế Mèn là một chàng thanh niên cường tráng. Cậu ta tự ý thức được về bản thân của mình – một vẻ đẹp khỏe khoắn. Thế nhưng tính tình của Dế Mèn lại vô cùng hống hách, ngang bướng, thích lên mặt dạy đời, trêu ghẹo người khác. Chính vì vậy cậu đã có một bài học để đời – bớt sống ích kỉ, thay vào đó là biết quan tâm đến người khác hơn.

Bài tham khảo số 2

Câu 1 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

Mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Trả lời:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Trả lời:

Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn đã giúp em hình dung về ngoại hình của Dế Mèn, chú có đôi càng mập mạp khỏe khoắn, còn đôi cánh trước đây chỉ ngắn ngủn thì bây giờ đã dài đến chấm đuôi.
Qua các từ ngữ đó ta thấy sự trưởng thành về ngoại hình của Dế Mèn.

Trả lời:

Câu 4 trang 16 SGK Ngữ Văn 6 – tập 2: Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

Trả lời:

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b. Những gã xốc nổi

c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Trả lời:

Thành phần trước - Thành phần trung tâm - Thành phần sau

những - cái vuốt - ở chân, ở khoeo

những - gã - xốc nổi - hàng ngàn

ngọn nến - sáng rực, lấp lánh trên cành cây xanh tươi

rất nhiều - bức tranh - màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Trả lời:

- Câu văn có chứa CN là cụm từ (cụm danh từ): Người đàn ông già nua, nghèo khổ nhưng rất tốt bụng và thật thà.

Bài tham khảo số 6

Câu 1 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Trả lời:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Câu 2 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?

Trả lời:

Qua các từ đó, em hình dung về Dế Mèn với đôi càng đầy đặn, mập mạp và đôi cánh trước ngắn đến khó coi mà giờ đã dài đến tận chấm đuôi.

Câu 3 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Các thành ngữ chết ngay đuôi, vái cả sáu tay mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như chết thẳng cẳng, vái cả hai tay? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Trả lời:

Điểm khác giữa thành ngữ mà nhà văn sáng tạo ra với những thành ngữ có sẵn ở chỗ là Tô Hoài đã thay thế cẳng bằng đuôi và sáu tay bằng hai tay.
Theo em, thành ngữ mà Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản phù hợp để nói về loài dế vì chúng khác con người ở chỗ là dế có đuôi và sáu chân.

Câu 4 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường lầm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

Trả lời:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 5 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh từ làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.

Trả lời:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 6 trang 16 Ngữ văn 6 tập 2 Cánh Diều

Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cá vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Trả lời:

Dế Mèn là một chàng thanh niên cường tráng. Cậu ta tự ý thức được về bản thân của mình – một vẻ đẹp khỏe khoắn. Thế nhưng tính tình của Dế Mèn lại vô cùng hống hách, ngang bướng, thích lên mặt dạy đời, trêu ghẹo người khác. Chính vì vậy cậu đã có một bài học để đời – bớt sống ích kỉ, thay vào đó là biết quan tâm đến người khác hơn.

Bài tham khảo số 3

Câu 1. Xếp các từ sau đây vào hai nhóm từ ghép, từ láy: mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã.

Gợi ý:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Câu 2. Các từ “mẫm bóng, hủn hoẳn” là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?

Mẫm bóng: mập mạc, chắc khỏe (miêu tả đôi càng); hủn hoẳn: ngắn đến nỗi khó coi (miêu tả đôi cánh).
Các từ láy trên đã giúp người đọc hình dung rõ hơn về đặc điểm ngoại hình của Dế Mèn: khỏe mạnh hơn, đẹp đẽ hơn.

Câu 3. Các thành ngữ “ chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như “chết thẳng cẳng, vái cả hai tay” ? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Thành ngữ “chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” khác ở chỗ sử dụng từ “đuôi” thay cho “cẳng” và “sáu tay” thay cho “hai tay”.
Thành ngữ do Tô Hoài sáng tạo phù hợp hơn khi sử dụng để nói về đặc điểm của Dế Mèn (chúng có đuôi, 6 cái càng).

Câu 4. Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng đần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b. Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng hiện ra trước mắt em bé. (Cô bé bán diêm)

Gợi ý:

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b. Những gã xốc nổi

c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 5. Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh từ làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c)Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

=> Tác dụng: Giúp cho các sự vật trong các câu văn trở nên cụ thể, sinh động hơn.

Câu 6. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 - 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cá vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Gợi ý:

Khi đọc đoạn trích “Bài học đường đời đầu tiên”, người đọc sẽ cảm thấy ấn tượng với nhân vật Dế Mèn. Một chàng dế rất khỏe mạnh, cường tráng. Dế Mèn sống tự lập từ lúc còn rất nhỏ. Hàng ngày, chú ta đi chu du khắp nơi, đi đến đâu cũng làm cho những con vật nhỏ bé sợ hãi. Đặc biệt là người hàng xóm của Dế Mèn - Dế Choắt. Cậu ta là một chú dế gầy gò, ốm yếu. Bởi vậy mà Dế Mèn đã luôn có thái độ trịch thượng, coi thường Choắt. Một hôm, Dế Mèn bày trò trêu chị Cốc dẫn đến cái chết thương tâm của Dế Choắt. Sau đó, Dế Mèn đã nhận ra bài học đường đời đầu tiên quý giá.

Câu mở rộng: Một chàng dế rất khỏe mạnh, cường tráng. (Cụm danh từ: một chàng dế)

Bài tham khảo số 4

Câu 1

Trả lời câu 1 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức về từ ghép, từ láy.

Lời giải chi tiết:

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại.
Từ láy: phành phạch, hủn hoẳn, giòn giã.

Câu 2

Trả lời câu 2 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?

Phương pháp giải:

Nhớ lại kiến thức cấu tạo từ ghép để trả lời câu này.

Lời giải chi tiết:

Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài giúp em hình dung ra bộ càng bóng bẩy, khỏe khoắn cùng bộ cánh trước đây của Dế Mèn ngắn ngủn đến mức khó coi thì bây giờ đã dài đến chấm đuôi.

Câu 3

Trả lời câu 3 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Các thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay"? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Phương pháp giải:

So sánh các thành ngữ và trả lời.

Lời giải chi tiết:

Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" sử dụng các bộ phận đuôi và 6 tay thay vì các bộ phận cẳng và 2 tay ở thành ngữ "chết thẳng cẳng, vái cả hai tay".
Thành ngữ "chết ngay đuôi, vái cả sáu tay" phù hợp hơn với loài dế, vì loài dế khác với con người, đặc tính của chúng là có đuôi và có 6 chân.

Câu 4

Trả lời câu 4 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

Phương pháp giải:

Liệt kê và tìm cụm chủ ngữ trong từng câu.

Lời giải chi tiết:

Những cụm danh từ là:

a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b. Những gã xốc nổi

c. Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Câu 5

Trả lời câu 5 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh tử làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ.

Phương pháp giải:

Từ đáp án của câu 4, em có thể kẻ bảng, xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ.

Lời giải chi tiết:

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi

*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

=> Tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ là để phản ánh đầy đủ hiện thực khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói).

Câu 6

Trả lời câu 6 (trang 16 SGK Ngữ văn 6 tập 2)

Viết một đoạn văn ngăn (khoảng 5 - 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cá vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Phương pháp giải:

Em tùy chọn một nhân vật trong các nhân vật đề bài đưa ra, viết đoạn văn ngắn bày tỏ cảm nghĩ và sử dụng chủ ngữ là cụm từ.

Lời giải chi tiết:

Bài học đường đời đầu tiên kể lại truyện một cậu thanh niên cường tráng có tính kiêu căng, xốc nổi. Cậu luôn tự cho mình là nhất, trêu chọc bà con trong xóm. Vào một lần nọ, do bày trò trêu chị Cốc nên đã gây ra cái chết thảm thương cho Dế Choắt. Sau cơ sự ấy, Dế Mèn đã nhận cái sai của bản thân. Qua tất cả sự việc trên, em thấy rằng Dế Mèn là một người mặc dù kiêu ngạo nhưng có trái tim nhân hậu. Cậu đã dần thay đổi sau khi nhận ra sai lầm. Và em cũng sẽ cố gắng để hoàn thiện bản thân hơn mỗi ngày.

* Chú thích: Chủ ngữ là cụm từ được in đậm.

Bài tham khảo số 5

Bài 1. Xếp các từ sau đây vào hai nhóm: từ ghép, từ láy.

mẫm bóng, hủn hoẳn, lợi hại, phành phạch, giòn giã

Từ ghép: mẫm bóng, lợi hại
Từ láy: hủn hoẳn, phành phạch, giòn giã

Bài 2. Các từ mẫm bóng, hủn hoẳn là sáng tạo của nhà văn Tô Hoài. Qua các từ đó, em hình dung như thế nào về ngoại hình của nhân vật Dế Mèn?

Qua các từ đó, em hình dung về Dế Mèn với đôi càng đầy đặn, mập mạp và đôi cánh trước ngắn đến khó coi mà giờ đã dài đến tận chấm đuôi.

Bài 3. Các thành ngữ ” chết ngay đuôi, vái cả sáu tay” mà nhà văn Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên có điểm gì khác những thành ngữ đã có sẵn như “chết thẳng cẳng, vái cả hai tay”? Theo em, thành ngữ nào phù hợp hơn đề nói về loài dế?

Điểm khác giữa thành ngữ mà nhà văn sáng tạo ra với những thành ngữ có sẵn ở chỗ là Tô Hoài đã thay thế cẳng bằng đuôi và sáu tay bằng hai tay.
Theo em, thành ngữ mà Tô Hoài sáng tạo ra trong văn bản phù hợp để nói về loài dế vì chúng khác con người ở chỗ là dế có đuôi và sáu chân.

Bài 4. Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây:

a) Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt. (Tô Hoài)

Quảng cáo

b) Những gã xốc nổi thường làm cử chỉ ngông cuồng là tài ba. (Tô Hoài)

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

Bài 5. Xác định danh từ trung tâm và các thành tố phụ trong từng cụm danh tử làm chủ ngữ nói trên. Nêu tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ

a) Chủ ngữ: Những cái vuốt ở chân, ở khoeo

Thành phần phụ trước: Những cái
Thành phần trung tâm: vuốt
Thành phần phụ sau: ở chân, ở khoeo

b) Chủ ngữ: Những gã xốc nổi

Thành phần phụ trước: Những
Thành phần trung tâm: gã
Thành phần phụ sau: xốc nổi

c) Chủ ngữ: Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi và rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

*Hàng ngàn ngọn nến sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi
Thành phần phụ trước: Hàng ngàn
Thành phần trung tâm: ngọn nến
Thành phần phụ sau: sáng rực, lấp lánh trên cành lá xanh tươi
*rất nhiều bức tranh màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng
Thành phần phụ trước: rất nhiều
Thành phần trung tâm: bức tranh
Thành phần phụ sau: màu sắc rực rỡ như những bức bày trong các tủ hàng

=> Tác dụng của việc mở rộng chủ ngữ để phản ánh đầy đủ hiện thực khách quan và biểu thị tình cảm, thái độ của người viết (người nói)

Bài 6. Viết một đoạn văn ngắn (khoảng 5 – 7 dòng) nêu cảm nghĩ của em về một nhân vật trong văn bản Bài học đường đời đầu tiên hoặc Ông lão đánh cá và con cả vàng, trong đoạn văn có sử dụng chủ ngữ là cụm từ. Xác định chủ ngữ là cụm từ trong đoạn văn đó.

Trả lời:

1. Dế Mèn là một chàng thanh niên cường tráng. Cậu ta tự ý thức được về bản thân của mình – một vẻ đẹp khỏe khoắn. Thế nhưng tính tình của Dế Mèn lại vô cùng hống hách, ngang bướng, thích lên mặt dạy đời, trêu ghẹo người khác. Chính vì vậy cậu đã có một bài học để đời – bớt sống ích kỉ, thay vào đó là biết quan tâm đến người khác hơn.

2. Nhân vật mà tôi muốn nói đến ở đây chính là mụ vợ trong truyện ông lão đánh các và con cá vàng. Lợi dụng việc con cá mang ơn chồng mình mà mụ ta đã đưa ra những đòi hỏi quá đáng kiến chồng mình phục tùng nghe theo và khi đạt được mục đích mụ trở thành kẻ bạc tình, bạc nghĩa. Mụ vợ tham lam lần lượt đưa ra những yêu cầu có cấp độ tăng dần: máng lợn, tòa nhà, muốn làm nhất phẩm phu nhân, nữ hàng và yêu cầu quá quắt nhất là muốn trở thành Long Vương để bắt cá phục tùng. Kết cục xứng đáng cho sự tham lam vô độ và bội bạc mà mụ vợ chính là mụ ta phải trở về với túp lều rách nát và chiếc máng sứt mẻ.

Cụm chủ ngữ là cụm từ: Mụ vợ tham lam