Nguyễn Sĩ Đại sinh năm 1956 tại quê hương Hà Tĩnh, từng tham gia quân đội trong chiến tranh chống Mỹ. Ông tốt nghiệp khoa Văn Đại học Tổng hợp Hà Nội, là tiến sĩ văn học, Hội viên Hội Nhà văn Việt Nam. Ông có thơ đăng báo từ năm 1975. Ngoài làm thơ ông còn viết phê bình và nghiên cứu văn học. Chúng tôi xin giới thiệu những bài thơ hay của ông.
Bài thơ
“Nếu như em biết ta thuơng nhớ”
Nếu như em biết ta thuơng nhớ
Chắc thư không chậm đến vô tình
Nếu như em biết ta không ngủ
Chăn áo sum vầy có nhẹ thênh?
1990
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Thu nay, Hà Nội...
Thu nay, Hà Nội...
Như bài thơ mang từ thuở dời đô
Tôi ấp ủ với mùa thu Hà Nội
Ba mươi sáu đường cờ năm ấy
Sắc đỏ bay trong mắt mẹ sinh thành
Tôi lớn bên bờ Lê Thái Tổ me xanh
Trời thu sáng phơi một nền giấy trắng
Năm cửa ô cánh hoa xoè kiêu hãnh
Cỏ non tơ chạy hát dọc sông Hồng
Lòng như cờ không một nếp nhăn
Mười bảy tuổi nụ hôn đầu ngọt mãi
Giã trang sách trước mùa hoa phượng cháy
Nẻo Trường Sơn, Tháp Bút dựng trong hồn
Tôi trở về ba mươi sáu đường thơm
Mây thu trắng một vầng trên tóc mẹ
Em hiển hiện trong mắt nghìn thiếu nữ
Lối Cổ Ngư hoa tím nửa khung trời
Thắp hương trầm lên mái phố bom rơi
Nền thu cũ cao lên giàn giáo mới
Vẫn biết có một tình yêu đón đợi
Tôi mười năm trong phố bụi đi về...
Lời mùa thu em lại hát tôi nghe
Ô cửa nhỏ, đoá cúc vừa trổ thắm
Mùa thu nay, tôi đã đầy đặn lắm
Hà Nội ơi, Hà Nội giữa tay mình...
1980
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Ngoại thành - anh chẳng về thăm
Ngoại thành - anh chẳng về thăm
Ngoại thành - anh chẳng về thăm
Bảo là bận rộn thì đành vậy thôi
Bảo là cách trở xa xôi
Đó đây cách núi, cách đồi cho cam!
Ngoại thành - anh chẳng về thăm
Ngõ quê đôi dậu cúc tần nhớ thương
Tơ vàng buổi trước anh ương
Sương trăng ấp ủ đã vương kín bờ
Ếch kêu ngọn lúa phất cờ
Bảy bông gạo đỏ qua mùa cốm xanh
Hồng na sây sít cây cành
Chùm ngon mẹ lựa nhắc dành phần anh
Ngoại thành anh chẳng về thăm
Bạn quen chợt hỏi mà thầm xốn xang
Câu thơ anh hát với lòng
Chiều buông một giọt sao Hôm cuối trời
Biết là trên ấy có vui
Biết trên ấy, có ai người với anh?
Đây còn gió rộng trời xanh
Mắt quê vẫn chứa chan tình xóm quê
Thắp vầng lửa sớm đèn khuya
Thoảng ngoài kia, bước ai về, ngỡ anh...
Thanh Trì 12-1983
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Yêu nhau là thương nhớ thế này sao
Yêu nhau là thương nhớ thế này sao
Anh có em, anh quen có em rồi
Giờ quạnh vắng, ngôi nhà vô nghĩa quá
Chẳng còn biết vì ai mà nhóm lửa
Anh một mình thức ngủ cũng cô đơn
Đêm nay trời lại mọc một vầng trăng
Phố vẫn phố người đi như nước chảy
Anh chẳng biết rẽ lối nào cho phải
Thôi đành về...
Trang sách lại buồn hơn.
Giở tấm hình gặp đôi mắt nhung đen
Bờ vai trắng như còn rung nhịp thở
Nếu em biết nỗi niềm ta mong nhớ
Có hoá thành cô Tấm để kề bên?
Bạn đôi lần thoáng nhắc tên em
Anh mấy lượt toan theo đường lông ngỗng
Anh đã thấy xa nhau ngày hoá tháng
Em làm sao qua được biệt ly này.
Câu thơ anh, em không thể cầm tay
Nên giai điệu lại dội về thảng thốt
Đám mây kéo những chân trời sốt ruột
Yêu nhau là thương nhớ thế này sao?
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Tạ từ
Tạ từ
Thôi chào nhé, một cánh buồm đỏ thắm
Một dòng sông mực tím chảy bên trời
Hoa niên ấy, tay cầm bông hoa trắng
Có một ngày hoa trắng hoá mây trôi!
Thôi chào em, chào giã biệt lòng tôi
Tiếng thương mến gửi về ngày phượng đỏ
Nơi ấy chẳng còn ai, chân buồn trên sỏi nhỏ
Lá mang hồn, rơi xuống lại bay lên!
Giá tôi đừng có một trái tim
Sau tan nát lại lần hồi nhen nhóm
Thì em đã trong mắt chiều vô cảm
Và tôi không gió nghẹn một chân trời.
Thôi chào em, phía ấy có muôn người
Lại có cả mùa xuân đang đứng đợi
Tôi về lại với hồn hoa trắng ấy
Với dòng sông mực tím cạn trong đời!
27-11-03
Bài thơ: Cây lúa
Cây lúa
Mảnh mai cây lúa quê nhà
Nghìn năm bão lũ xoáy qua đất này
Mẹ cha nghiêng xuống rãnh cày
Lật hai phía đất mà xây mùa màng
Phất cờ trụ với thời gian
Qua trăm bồi lở vượt ngàn bom rơi
Lá xanh vút thẳng lên trời
Bông vàng trĩu xuống cho người cầm tay
Rễ bền hút chặt đất đai
Mà nên cổ thụ với đời, lúa ơi
Nợ nần nước mắt, mồ hôi
Thuỷ chung toả xuống vai người ấm no
Rưng rưng cây lúa quê nhà
Tôi từ bóng lúa lớn ra cuộc đời
Phú Lộc, 2-1983
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: “Em là vũng suối trong suốt đáy sao trời”
“Em là vũng suối trong suốt đáy sao trời”
Em là vũng suối trong suốt ánh sao trời
Anh là chú huơu đêm khát nước
Tan cơn khát, ngẩn ngơ vầng trăng đẹp
Đứng suốt đời uống cạn một hư vô
1986
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Ta trả cho em mười sáu tuổi
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Nơi đám mây như trang giấy học trò
Dòng mực biếc trôi xanh màu viễn xứ
Khung trời nào cũng nở mấy ngàn hoa
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Môi bâng khuâng khi nhớ một tên người
Mùa xuân ngọt, mùa đông cũng ngọt
Khi một mình thì gọi ánh mắt ơi!
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Tóc thề buông gợi một cánh buồm xa
Nghĩ về bạn, thấy mình như có lỗi
Cánh hoa rơi thấp thỏm trước hiên nhà...
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Những gì xưa hoá chật chội mất rồi
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Bàn chân đi xê xích cả chân trời!
Ta trả cho em mười sáu tuổi
Xếp hành trang chỉ kỷ niệm chất đầy
Làng với phố, bạn xưa, trường lớp cũ
Tuổi thơ ghì ấm áp một vòng tay!
Nào ai biết sau miền hai mươi tuổi
Bước vào đời đâu cũng gặp phục binh
Mong cái chết như một điều cứu rỗi
Trời pha lê nát vỡ dưới chân mình
Thì đây em, ta trả lại vòm xanh
Gìn giữ được sau rất nhiều bão tố
Trả cho em những đường chiều hoa đỏ
Rơi như mưa trên áo trắng học trò
Ta trả cho em tuổi mùa thu
Hương cốm mới, lá sen lần thứ nhất
Trả mười ngón tay thưa lùa mái tóc
Soi mắt nhìn, lấp lánh ánh sao đêm
Ta trả cho em chiếc lá non mềm
Môi run rẩy những điều không thể nói
Ta trả cho em cả những điều nông nổi
Nương thời gian mà giữ ngực trăng đầy
Ta trả cho em mùa hạ của nồng say
Triền sông ngát, Trương Chi chiều đứng hát
Ngàn sao cháy làm sao mà chịu được
Ước ao đành khóc lỗi với mưa ngâu!
Ta trả cho em sợi tóc bạc trên đầu
Chờ đợi mãi, bao nhiêu là nước chảy
Còn tất cả khi em vừa kịp tới
Tan hết vào mười sáu tuổi, vầng trăng...
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ
Lá xanh
Người vá trời lấp bể
Kẻ đắp luỹ xây thành
Ta chỉ là chiếc lá
Việc của mình là xanh
1997
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998
Bài thơ: Nơi em về
Nơi em về
Nơi em về có một chiếc tàu cau
Rơi lặng lẽ xuống vườn sương cỏ ướt
Tuổi thơ anh sớm mai nào bắt được
Tiếng xạc xào cao vút của trời xanh.
Nơi em về, xuân tím nụ vườn chanh
Hoa xoan tím, hoa lục bình cũng tím
Cành tre nhỏ có ngày chim khách đến
Tận bây giờ chờ đợi vẫn rung rung...
Nơi có ngày bắt được chú chuồn kim
Anh vặt cánh làm mồi cho lũ kiến
Nơi không biết sau nầy khi đã lớn
Anh hoá chú chuồn kim cánh mỏng ở trong đời
Nơi em về, câu mẹ hát à ơi
Anh nghe được qua lời ru bé khác
Lần qua thời gian lời ru thành nước mắt
Nước mắt đầm nhân nghĩa giữa lòng anh.
Nơi em về, mương nhỏ cỏ còn xanh
Dòng mực tím đã trôi về dĩ vãng
Vẫn còn đó hoàng hôn ngời sắc ráng
Trên cỏ nằm mắt uống những sao xa.
Nơi em về, trái thị vẫn ngày xưa
Người thương thị, thị thương người phúc hậu
Khế xuống ngọt nồi canh chua mẹ nấu
Túi ba gang vàng, góp mãi khôn đầy.
Nơi em về, mùa hạ vẫn thơ ngây
Tiếng ve hát râm ran vòm duối cổ
Ve ơi ve, mắt mày trong trẻo quá
Em thấy được gì trong mắt của ve đây?
Chiều thu vàng phấn mướp, cánh ong bay
Tiếng cục tác gà trưa đi lót ổ...
Nhà đi vắng cửa rèm bỏ ngỏ
Những sắc, thanh xa, vợi tới dâng đầy...
Nơi bây giờ lá lá lợp ngàn mây
Xanh bóng nắng, tóc cha chiều xế bạc
Vốc nắm đất quê nhà soi đáy nước
Anh mấp mô đi dọc sá cày.
Nơi em về, mùa trở gió heo may
Mưa ruộng cấy, chéo mặt người cắm cúi
Tháng ba sấm, lúa dậy thì con gái
Mắt bạn tự bao giờ đã nhíu một chân chim
Nơi quây quần bên bếp lửa mùa đông
Em có thể xoa tay về hơi ấm
Em có thể sẽ trở thành kỉ niệm
Trong rất nhiều thương nhớ của quê anh.
Nguồn: Trái tim người lính (thơ), Nguyễn Sĩ Đại, NXB Thanh niên, 1998