Top 10 Bài văn phân tích bài thơ "Mưa" của Trần Đăng Khoa hay nhất

Bài Mưa được Trần Đăng Khoa viết năm 1967, khi ấy tác giả mới lên chín tuổi. Thơ tuổi thơ của Trần Đăng Khoa thường viết về những cảnh vật và con người bình dị, gần gũi ở làng quê, nơi góc sân vườn nhà, nhưng lại từ chỗ đó mà nhìn ra được đất nước và mang khí thế của thời đại chống Mỹ cứu nước. Bài thơ Mưa cũng nằm trong mạch sáng tác ấy.

Bức tranh mưa rào được Trần Đăng Khoa miêu tả theo trình tự thời gian. Từ lúc sắp mưa đến trong cơn mưa.

Quang cảnh lúc trời sắp mưa được mở đầu bằng hai dòng thơ lặp lại:

Sắp mưa

Sắp mưa

Như lời báo động rất khẩn trương cho mọi người biết là cơn mưa rào đã đến. Quang cảnh được diễn ra bằng hàng loạt hình ảnh diễn tả sự hoạt động của cảnh vật rất sống động: cả họ hàng nhà mối rời tổ bay ra, bay cao, bay thấp, nhào lộn trong không trung, mối già, mối trẻ sao mà nhiều mối thế!

Đích xác là trời sắp mưa rồi! Dưới đất đàn gà con đang rối rít tìm nơi ẩn nấp. Vội vã quá! Kìa ông trời đã mặc áo giáp đen ra trận, mưa đã múa gươm, kiến đang hành quân, rồi bụi bay, gió cuốn... Tất cả, tất cả đều vội vã, khẩn trương hành động khi cơn mưa sắp tới. Còn có hình ảnh nào đẹp hơn:

Cỏ gà rung tai

Nghe Bụi tre

Tần ngần Gỡ tóc

Hàng bưởi Đu đưa

Bế lũ con thơ

Đầu tròn Trọc lốc

Từ động tác của cây cỏ gà và động tác rung rinh của nó trong cơn gió mà tác giả đã hình dung ra như cái tai cỏ gà rung lên để nghe âm thanh của những cơn gió mạnh lúc trời sắp mưa; những cành tre và lá tre bị gió thổi mạnh được hình dung như mớ tóc của bụi tre đang gỡ rối. Nhưng càng gỡ càng rối bởi gió mỗi lúc càng mạnh hơn. Một hình ảnh so sánh rất táo bạo của nhà thơ: những quả bưởi được ví như lũ trẻ con, đầu không có tóc đang ẩn náu trong những cành lá bưởi đang đưa đi, đưa lại trước gió...

Nhà thơ phải quan sát thật kĩ và vô cùng tinh tế, qua cảm nhận bằng mắt và tâm hồn của trẻ thơ, kết hợp với sự liên tưởng phong phú, mạnh mẽ mới có được những vần thơ hồn nhiên và độc đáo đến như vậy!

Cơn mưa được miêu tả theo cấp độ tăng dần. Nếu như quang cảnh khi trời sắp mưa là sự hoạt động và trạng thái khẩn trương, vội vã của cây cối và loài vật thì trong cơn mưa, khung cảnh thiên nhiên được tác giả miêu tả dữ dội hơn, sự hoạt động của sự vật và có cả con người nữa có phần mạnh mẽ hơn.

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc.

Từ rạch có sức gợi sự hoạt động của tia chớp quá nhanh và mạnh đến nỗi như người cầm dao rạch đứt đôi bầu trời để từ vết rạch đó tóe ra những tia lửa điện báo hiệu trời mưa đã đến nơi rồi. Kèm theo chớp là sấm sét, một sự liên tưởng hợp với lô-gíc tự nhiên.

Biện pháp nhân hóa được sử dụng liên tiếp trong đoạn thơ: Sấm cười, cây dừa sải tay bơi, ngọn mùng tơi nhảy múa. Những vật vô tri vô giác vào thơ của Trần Đăng Khoa đều có hồn. Bức tranh sống động, rộn ràng hơn khi tác giả miêu tả âm thanh:

Mưa

Mưa

Ù ù như xay lúa

Lộp bộp

Lộp bộp.

Cả không gian đất trời mù trắng nước. Nước sủi bọt bong bóng phập phồng dưới mái hiên. Cây lá được uống mưa, tắm mưa tươi tỉnh “hả hê” sung sướng. Hình ảnh con người được hiện lên trong bức tranh thiên nhiên rất đẹp. Trong cơn mưa dữ dội, con người đã bất chấp:

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa...

Ở đây có sự đối lập giữa thiên nhiên và con người. Một bên là mưa, sấm, chớp dữ dội, một bên là sự chủ động bình tĩnh của con người. Phải chăng tác giả đã sử dụng thiên nhiên như là một cái nền tôn cao tư thế của con người. Con người ở đây là Người cha đi cày về.

Đi cày là một công việc bình thường và quen thuộc ở làng quê đã được hiện lên, nổi bật với dáng vẻ lớn lao, với tư thế vững vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ dội của trận mưa như là bất chấp tất cả, vượt lên tất cả để tự tin, chiến thắng. Điệp từ đội được sử dụng liên tiếp trong ba dòng thơ cuối bài đã làm cho con người trở thành điểm sáng giữa bức tranh thiên nhiên.

Với thể thơ tự do, với cách sử dụng câu ngắn, nhịp điệu nhanh và dồn dập, phép nhân hóa được sử dụng rộng rãi và chính xác, với tài năng quan sát và miêu tả tinh tế, năng lực liên tưởng, trí tưởng tượng phong phú, cách cảm nhận thiên nhiên rất sâu sắc và trẻ thơ, Trần Đăng Khoa đã miêu tả chính xác và sinh động cảnh tượng trước và trong cơn mưa rào ở làng quê qua những hoạt động và trạng thái của nhiều cảnh vật, loài vật và con người. Nổi bật lên trong bức tranh thiên nhiên đó là hình ảnh con người được nâng lên lớn lao, có sức mạnh to lớn để sánh với thiên nhiên và vũ trụ.

Trần Đăng Khoa có thể coi là một hiện tượng thi ca thần đồng của nền thơ Việt Nam một thời. Giản dị, tự nhiên và trong trẻo như khí trời, như ánh sáng, tiếng thơ của Khoa từ tuổi thiếu niên mộc mạc mà thấm vào lòng người rất sâu, bởi nó là tiếng nói chân thành, hồn hậu và dung dị từ một tâm hồn thơ trẻ, từ một trái tim giàu rung cảm.

Từ “góc sân và khoảng trời” của riêng mình, Khoa đã viết về gia đình, về mọi sự vật hiện tượng xung quanh em bằng con mắt “xanh non” và tư duy thơ của một cậu bé 10 tuổi. Hình tượng Mưa trong bài thơ cùng tên của Khoa cũng hiện lên thật sinh động, rõ nét.

Có thể thấy Trần Đăng Khoa viết về Mưa không nhằm để nhận thức, lý giải, cắt nghĩa một hiện tượng thiên nhiên, mà hình tượng Mưa trong thơ Khoa hiện lên theo một trật tự thời gian tuyến tính, đúng như quan sát của cậu bé Khoa. Tưởng như cuộc sống đời thường, tự nó, chảy vào trang thơ em, tan hòa cùng xúc cảm và tưởng tượng của Khoa, để tạo nên những hình ảnh ngộ nghĩnh, sống động.

Cơn mưa được tái hiện ngay từ tiếng reo hân hoan, náo nức đầu tiên: “Sắp mưa – Sắp mưa”, cho đến lúc “Mưa – Mưa – Ù ù như xay lúa…”. Cả một thế giới sự vật hiện lên rất sống, rất có hồn, tưởng như cựa quậy trên trang thơ. Tất cả đều trong sự vận động hối hả, nao nức trước và trong cơn mưa.

Liên tưởng của Khoa không ôm trùm, khái quát một cơn mưa kì vĩ, mà đi vào mỗi sự vật, hiện tượng giản dị, quen thuộc hàng ngày, quan sát chính xác, tinh tế vận động của chúng để tạo nên những hình ảnh thơ không kém phần bay bổng, thú vị và ngộ nghĩnh. Hoành tráng và sôi động thay là hình ảnh:

Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận

Muôn ngàn cây mía

Múa gươm…”

Sống động và đáng yêu thay là liên tưởng:

“Cỏ gà rung tai

Nghe bụi tre

Tần ngần

Gỡ tóc

Hàng bưởi

bế lũ con

đầu tròn

trọc lóc…

Rồi có cả âm thanh của Sấm “ghé xuống sân – khanh khách cười”, của Mưa “ù ù như xay lúa – lộp bộp”… Rồi cả không khí xao xác, tan tác của mối, của gà con, của kiến, của “gió cuốn, bụi bay”… Cả thế giới sự vật đều hân hoan nhảy múa, reo ca trong mưa.

Có thể thấy, trong bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa, hình tượng cơn mưa hiện lên trong sự kết nối một thế giới sự vật hiện tượng quen thuộc, giản dị, gần gũi với cuộc sống và tâm hồn của Khoa. Đó là những cây mía, cây bưởi, bụi tre, cây dừa, ngọn mùng tơi, cỏ gà…; là những con mối, con kiến, con cóc, con chó; là những hiện tượng thiên nhiên như sấm, chớp, mưa, gió… bình thường, thân thuộc.

Nó là không gian “góc sân và khoảng trời” của em, là mảnh đất nuôi dưỡng hồn thơ cậu bé Khoa với nguồn mạch ánh sáng, khí trời trong lành của một vùng nông thôn Việt Nam bình dị. Điều đặc sắc và thú vị là từ sự quan sát tinh tế và tình yêu máu thịt với thiên nhiên quê hương, Khoa đã làm sống dậy một thế giới nghệ thuật sinh động, “quen” mà “lạ”.

Những liên tưởng, tưởng tượng của Khoa rất hồn nhiên, bay bổng, linh động nhờ thấm nhuần trong cảm xúc và điểm nhìn tươi tắn của trẻ thơ, lại vừa thể hiện một tư duy nghệ thuật khá chững chạc và già dặn, biết đánh thức kho ấn tượng thẩm mỹ dồi dào trong tâm hồn mình và viết thành thơ.

Đặc biệt, bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa kết lại bằng hình ảnh:

Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa…

Một hình ảnh sáng tạo độc đáo và kì vĩ! Mưa trong thơ Trần Đăng Khoa khơi dậy sự sống sinh động quanh em. Và hiện lên như khắc, như tạc trên trang thơ là hình ảnh con người vừa bình dị, vừa phi thường. Cái phi thường ẩn sâu trong cái giản dị bề ngoài. Câu thơ đọc lên ngỡ như đơn giản, không có gì mới lạ, vậy mà lại là cả một sự phát hiện thú vị và tinh tế của nhà thơ nhỏ tuổi Trần Đăng Khoa.

Hình tượng Mưa thơ của Trần Đăng Khoa là hình tượng thẩm mỹ mang phẩm chất nghệ thuật cao, là sản phẩm của trí tưởng tượng bay bổng, hồn nhiên, khoáng đạt đến kì lạ. Cơn Mưa của Trần Đăng Khoa cụ thể, sống động, và gắn với cái nhìn thơ trẻ mà tinh tế và sâu sắc của nhà thơ. Mưa của Khoa mang đậm chất thơ gợi cảm, mộc mạc và vô cùng hấp dẫn.

Sinh ra và lớn lên tại một làng quê thuộc huyện Nam Sách, năng khiếu thơ của Trần Đăng Khoa nảy nở rất sớm. Nhiều bài thơ trong tập Góc sân và khoảng trời được tác giả viết khi còn học tiểu học. Bài thơ Mưa được chàng thi sĩ tí hon này viết năm lên 9 tuổi, khi cuộc kháng chiến chống Mỹ của nhân dân ta đang diễn ra vô cùng ác liệt. Từ lúc sắp mưa đến khi mưa rơi, cảnh bầu trời mặt đất từ sấm chớp mây mưa, từ cây cỏ đến những con vật như chó, gà con, lũ kiến,... đều được cảm nhận qua tâm hồn tuổi thơ rất hồn nhiên ngộ nghĩnh.

Bài thơ viết theo cách nói lối đồng dao, có 63 câu thơ rất ngắn, có 10 câu chỉ có 1 chữ, có 37 câu thơ 2 chữ. 6 câu thơ 3 chữ, 9 câu thơ 4 chữ, và chỉ có 1 câu thơ 5 chữ. Qua sự khảo sát ấy, ta thấy cách viết của Khoa rất tự nhiên, hồn nhiên, câu thơ nối tiếp xuất hiện theo cảm nhận và cảm xúc từ sắp mưa đến mưa rồi, và sau cùng là hình ảnh người bố của Khoa đi cày về trong cơn mưa dữ dội, tầm tã.

Mở đầu bài thơ như một tiếng reo của trẻ thơ cất lên: Sắp mưa / sắp mưa. Mẫn cảm nhất là loài mối bay ra để đón mưa. Tài thật, sao mà bé Khoa phân loại được, nhận diện được tuổi tác những con mối: Mối trẻ / Bay cao / Mối già / Bay thấp. Tiếp theo là bầy gà con Rối rít tìm nơi / ẩn nấp. Ông trời, cây mía, kiến, lá khô, cỏ gà, bụi tre, hàng bưởi, chớp, sấm, cây dừa, ngọn mùng tơi... được chú bé nói tới, nhắc tới.

Tác giả sử dụng nhân hóa khá hay, tạo nên những liên tưởng thú vị, thể hiện sự tưởng tượng phong phú. Mây đen kéo phủ đầy trời, tưởng như Ông trời / mặc áo giáp đen / Ra trận. Lá mía dài, nhọn sắc. Gió thổi, lá mía xào xạc bay, khác nào Muôn nghìn cây mía / Múa gươm. Kiến chạy mưa, như vỡ tổ, nhà thơ tưởng như Kiến / Hành quân / Đầy đường.

Không khí hùng tráng của lịch sử dân tộc thời chống Mĩ đã phản chiếu vào thơ Khoa. Từ ông trời đến nghìn cây mía, đàn kiến, tất cả đều ra trận, đều múa gươm đều hành quân, tất cả đều tham gia vào cuộc diễu binh hùng vĩ (thơ của Tố Hữu). Cả một không gian rộng lớn chuyển động vì sắp mưa: Lá khô / Gió cuốn Bụi bay / Cuồn cuộn, cỏ gà, bụi tre, hàng bưởi, cây dừa, ngọn mùng tơi - thế giới cây cỏ này được nhân hóa.

Cách nhận xét của chú bé 9 tuổi khá tinh tế, hóm hỉnh, cỏ gà rung tai nghe. Bụi tre Tần ngần – Gỡ tóc. Hàng bưởi trĩu quả, trong gió, như một người mẹ hiền đang đu đưa - bế lũ con - Đầu tròn - trọc lốc. Gió thổi mỗi lúc một mạnh. Cây dừa Sải tay – Bế, ngọn mùng tơi nhảy múa.

Một không gian nghệ thuật, một thế giới tạo vật cựa quậy, sống động, chuyển động khi trời sắp mưa. Tất cả đều có linh hồn, có cảm giác, có hành động... được thể hiện qua các hình ảnh nhân hóa rất ngộ nghĩnh, đáng yêu. Sắp mưa, sấm chớp rung chuyển, rạch xé trời đất. Chớp rạch trời ngang trời... Sấm như một tên hề Ghé xuống sân - Khanh khách - Cười. Đó là cảm nhận vũ trụ của tuổi thơ.

Cảnh trời mưa được diễn tả bằng 14 câu thơ. Mưa rơi trong tiếng gió ù ù như xay lúa. Giọt mưa lộp bộp Lộp bộp rơi! Trong màn mưa, đất trời trở nên mù trắng nước. Và mưa chéo mặt sân sủi bọt. Bé Khoa đã dàn dựng một hoạt cảnh mưa có cóc, chó và cây lá thật hóm hỉnh:

Cóc nhảy lồm chồm

Chó sủa

Cây lá hả hê.

Mưa làm mát dịu trời đất mùa hè. Mưa làm cho cây lá xanh tươi, tốt tươi. Cây lá hả hê vui sướng đón cơn mưa. Ở đây mưa là nguồn gốc sự sống, mưa là niềm vui đợi chờ. Cuối bài thơ mới xuất hiện hình ảnh con người. Một hình ảnh rất quen thuộc ở làng quê xưa nay:

Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa...

Mọi thứ của vũ trụ như sấm chớp, mưa đều đội trên đầu bố em. Chữ đội được điệp lại 3 lần, không chỉ cực tả sự vất vả dãi nắng dầm mưa của bố em, của người dân cày Việt Nam xưa nay mà còn mang hàm nghĩa, người nông dân cày cấy trong bom đạn chiến tranh, vừa sản xuất vừa chiến đấu. Sau vần thơ là lòng biết ơn, kính yêu của Khoa.

Mưa là một bài thơ hay. Thế giới thiên nhiên trong cơn mưa rào ở làng quê được cảm nhận và miêu tả tinh tế. Các câu thơ ngắn 1, 2, 3... chữ đan cài vào nhau, kết hợp với vần chân đã tạo nên nhạc điệu thơ, gợi tả tiếng mưa rơi, nghe rất vui. Phép nhân hóa và nghệ thuật sử dụng các từ láy (rối rít, cuồn cuộn, tần ngần, đu đưa, trọc lốc, khô khốc, khanh khách, ù ù, lộp bộp, chồm chồm, hả hê) đã tạo nên những vần thơ, những hình ảnh hồn nhiên, ngộ nghĩnh, thi vị. Mưa là một bài thơ đặc sắc của tuổi thơ và tâm hồn tuổi thơ.

Cuối bài thơ “Mưa” của Trần Đăng Khoa, chúng ta mới thấy xuất hiện hình ảnh con người. Một hình ảnh rất quen thuộc ở làng quê xưa nay:

"Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa…"

Mọi thứ của vũ trụ như sấm chớp, mưa đều "đội" lên đầu "bố em".Chữ "đội" được điệp lại 3 lần, không chỉ cực tả sự vất vã dãi nắng dầm mưa của "bố em", của người dân cày Việt Nam xưa nay mà còn mang hàm nghĩa, người nông dân cày cấy trong bom đạn chiến tranh, vừa sản xuất vừa chiến đấu.

Sau vần thơ là lòng biết ơn, kính yêu của bé Khoa. Đọc bài thơ "Hạt gạo làng ta", ta biết thêm hình ảnh người mẹ, người chị sau lũy tre xanh đã chân lấm tay bùn, hai sương một nắng… để làm nên "hạt vàng làng ta" gửi ra chiến trường:

… "Hạt gạo làng ta

Có bão tháng bảy

Có mưa tháng ba

Giọt mồ hôi sa

Những trưa tháng sáu

Nước như ai nấu

Chết cả cá cờ

Cua ngoi lên bờ

Mẹ em xuống cấy…”

"Mưa''là một bài thơ hay. Thế giới thiên nhiên trong cơn mưa rào ở làng quê được cảm nhận và miêu tả tinh tế. Các câu thơ ngắn 1, 2, 3… chữ đan cài vào nhau, kết hợp với vần chân đã tạo nên nhạc điệu thơ, gợi tả tiếng mưa rơi, nghe rất vui.

Phép nhân hóa và nghệ thuật sử dụng các từ láy (rối rít, cuồn cuộn, tần ngần, đu đưa, trọc lốc, khô khốc, khanh khách, ù ù, lộp bộp, chồm chồm, hả hê) đã tạo nên những vần thơ, những hình ảnh hồn nhiên, ngộ nghĩnh, thi vị. "Mưa" là một bài thơ đặc sắc của tuổi thơ và tâm hồn tuổi thơ.

Bài thơ Mưa cũng nằm trong mạch cảm hứng ấy. Bức tranh về cơn mưa rào mùa hạ được miêu tả thông qua cảm nhận tinh tế và đôi mắt hồn nhiên, thơ ngây của cậu bé Khoa.

Thể thơ tự do với những câu ngắn, nhịp điệu nhanh, dồn dập kết hợp với hàng loạt động từ, tính từ tiêu biểu, chính xác đã vẽ nên toàn cảnh một trận mưa. Bài thơ gồm ba phần. Phần đầu tả quang cảnh lúc trời sắp mưa, đoạn giữa tả cơn mưa. Bốn câu cuối là hình ảnh con người giữa cảnh dữ dội của cơn mưa.

Những biến chuyển của trời đất trước cơn mưa được miêu tả qua hàng loạt chi tiết và hình ảnh độc đáo được chọn lọc từ sự hiểu biết sâu sắc và trí tưởng tượng phong phú, bay bổng lạ thường của nhà thơ.

Cảnh vật quen thuộc trong đời sống hằng ngày được Trần Đăng Khoa đưa vào thơ, trở nên rất sinh động: sắp mưa - Sắp mưa - Những con mối - Bay ra - Mối trẻ - Bay cao - Mối già - Bay thấp - Gà con - Rối rít tìm nơi - Ân nấp. Nhịp điệu thơ khẩn trương, gấp gáp như báo hiệu một cơn mưa lớn.

Nhìn đám cỏ gà rung rinh, chú bé hình dung ra: cỏ gà rung tai - Nghe. Nhìn những bụi tre đang vật vã trước cơn gió mạnh, chú bé thấy như Bụi tre - Tần ngần - Gỡ tóc.

Nét nổi bật nhất trong nghệ thuật miêu tả của bài thơ là phép nhân hóa được sử dụng rộng rãi và tài tình: Ông trời - Mặc áo giáp đen - Ra trận - Muôn nghìn cây mía - Múa gươm - Kiến - Hành quân - Đầy đường. Những đám mây đen che phủ cả bầu trời trông giống như lớp áo giáp uy nghi của một dũng tướng ra trận.

Còn Muôn nghìn cây mía lá nhọn sắc quay cuồng trong cơn gió mạnh được hình dung như những lưỡi gươm đang múa loang loáng trong tay các chiến binh. Kiến nối đuôi nhau đi thành từng đàn như một đoàn quân đang hành quân ra trận. Cách miêu tả cảnh vật của Trần Đăng Khoa thật lạ lùng, đặc sắc.

Từ cảnh cây bưởi trĩu quả: Hàng bưởi - Đu đưa - Bế lũ con - Đầu tròn - Trọc lốc đến cảnh Chớp - Rạch ngang trời - Khô khốc - Sấm - Ghé xuống sân - Khanh khách - Cười - Cây dừa - Sải tay - Bơi - Ngọn mùng tơi - Nhảy múa đều được miêu tả bằng trí tưởng tượng phong phú của trẻ thơ.

Bài thơ không chỉ miêu tả cơn mưa với sấm chớp, gió mưa... mà còn miêu tả hoạt động của vạn vật và con người. Thông qua đó, người đọc hình dung ra đầy đủ cảnh tượng một cơn mưa rào mùa hạ và tác động của nó đối với vạn vật trên mặt đất:

Mưa - Mưa - ù ù như xay lúa - Lộp bộp... - Rơi - Rơi... - Đất trời- Mù trắng nước - Mưa chéo mặt sân - Sủi bọt - Cóc nhảy chồm chồm - Chó sủa - Cây lá hả hê...

Khi trời chuyển mưa, mây đen vần vũ, gió thổi ù ù như tiếng cối xay lúa. Trời bắt đầu mưa. Mưa rơi Lộp bộp trên tàu cau, tàu chuối. Mưa nặng hạt hơn. Đất trời trắng xóa. Mưa to, gió lớn. Sau những ngày tháng khô hạn, đất gặp nước sủi bọt, bong bóng đầy sân.

Cóc sung sướng nhảy chồm chồm, sấm chớp đì đùng, chó sợ hãi sủa inh ỏi. Cây bưởi, cây na trong vườn hả hê vẫy lá đón những hạt mưa đầu mùa mát rượi. Trần Đăng Khoa tả thật khéo, thật đúng quang cảnh một trận mưa mà mình quan sát được từ ngôi nhà nhỏ bé.

Cái tài của Trần Đăng Khoa là đã biết lựa chọn những tình tiết tiêu biểu, đặc sắc để đưa vào bài thơ, làm cho bức tranh thiên nhiên có sức hấp dẫn lạ thường.

Hình ảnh con người ở cuối bài thơ được xây dựng theo lối ẩn dụ khoa trương. Người cha đi cày về dưới trời mưa tầm tã đã được nhìn bằng ánh mắt yêu thương, cảm phục của đứa con: Bô' em đi cày về - Đội sấm - Đội chớp - Đội cả trời mưa. Hình ảnh con người ở đây có tầm vóc lớn lao và tư thế hiên ngang, có thể sánh với thiên nhiên, vũ trụ.

Với thể thơ tự do phóng khoáng, nhịp thơ ngắn và nhanh, kết hợp với việc sử dụng rộng rãi phép nhân hóa, bài thơ đã miêu tả chính xác và sinh động khung cảnh trước và trong cơn mưa rào ở làng quê; thể hiện tài quan sát, miêu tả tinh tế và độc đáo của Trần Đăng Khoa.

Thơ thiếu nhi của Trần Đăng Khoa có nhiều bài hay trong đó Mưa là một bài xuất sắc. Nhà thơ tí hon có tài quan sát tinh tế, kết hợp trí tưởng tượng phong phú, kỳ diệu, biết dùng từ ngữ hồn nhiên. Nhờ vậy cho đến nay, thơ Trần Đăng Khoa vẫn được lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng yêu thích.

Bài thơ "Mưa" của Trần Đăng Khoa là bài thơ tả cảnh độc đáo. Xuyên suốt tác phẩm là hình ảnh vạn vật đất trời bị biến đổi bởi cơn mưa rào bất chợt. Và nổi bật trên cái phông nền nghiêng ngả vì mưa của hài thơ, hình ảnh con người hiện lên thật đẹp.

Hình ảnh con người trong bài thơ được thể hiện qua hình ảnh "Bố em đi cày về" xuất hiện ở phía cuối bài thơ:

Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa

"Bố em" chỉ là một người nông dân bỗng nhiên trở nên lớn lao khác thường. Ông "Đội sấm", "đội chớp", "đội cả trời mưa". Ba ý thơ được tách riêng thành ba dòng, điệp từ "đội" được lặp lại ba lần, điều đó vừa thể hiện cái dữ dội của trời mưa vừa bộc lộ tư thế hiên ngang của người cha.

Ông đi cày về, trên vai còn vác chiếc cày, bàn tay còn dắt con trâu; hình ảnh ấy bước ra từ cái dữ dội, ì ầm đáng sợ của cơn mưa rào. Đó là hình ảnh người nông dân có tầm vóc lớn lao, tư thế vững vàng, hiên ngang như một vị thần đội trời đạp đất có sức mạnh có thể sánh với thiên nhiên. Trong con mắt nhìn của một em bé chín tuổi, người cha đi cày quả là hình ảnh của một tráng sĩ có vẻ đẹp lớn lao, kỳ vĩ.

Người bố trong bài thơ "Mưa" còn là đại diện cho hình ảnh con người trước sự dữ dội, khắc nghiệt của thiên nhiên. Cơn mưa ập xuống, tất cả vạn vật biến đổi: mía nghiêng ngả, kiến rời tổ, mối vỡ tổ,… Chỉ duy con người vẫn vững vàng với công việc khai thác, chinh phục tự nhiên, bắt tự nhiên phải phục vụ mình (đi cày).

Hình ảnh con người trong bài thơ thật kiêu hãnh!

Tài năng thơ của Trần Đăng Khoa nảy nở từ rất sớm và ngay năm mới lên mười tuổi, tập thơ đầu tay của cậu bé thần đồng đã được ra đời. Góc sân và khoảng trời thể hiện một thế giới tuổi thơ vừa hồn nhiên, tươi trẻ nhưng nhiều khi cũng hết sức tinh tế, góc cạnh. Có thể nói, với năng lực ngôn ngữ ưu trội, lại có óc quan sát tài tình, trái tim giàu mẫn cảm, thơ Trần Đăng Khoa đem lại những xúc cảm hết sức tươi trẻ về cuộc sống.

Sắp mưa

Sắp mưa

Hai câu thơ mở đầu được lặp lại cùng một thông báo như đem đến niềm háo hức rất trẻ thơ: niềm vui được đón cơn mưa, được giỡn đùa với nước. Nhưng ngay sau lời thơ như một tiếng thầm reo vui, là một sự quan sát rất tinh tế. Chỉ trong vài hình ảnh, cảnh trời sắp mưa đã được hiện lên rõ nét.

Bài thơ được miêu tả theo trục tuyến tính của thời gian: mây đen, giông gió, sấm chớp, mưa; nhưng trong bối cảnh chung ấy, sự phát hiện về các trạng thái và hoạt động của muôn loài lại rất ngẫu hứng, tưởng như mỗi lần lia mắt từ hàng hiên, ánh mắt trẻ thơ vội chộp lấy một hình ảnh này rồi lại nhanh chóng bị hình ảnh khác thu hút, khiến những đối tượng quan sát liên tục thay đổi.

Dưới bầu trời mây đen ùn ùn kéo đến, cây cối và loài vật hiện lên rất sinh động. Các loài vật được thu vào tầm mắt: mối, gà con, kiến, cóc,…; và các loài cây; mía, cỏ gà, tre, bưởi, dừa, mùng tơi,… Sự vật không chỉ phong phú, mà quan trọng hơn, chúng đều được “cắt nghĩa, lý giải” bằng cảm nhận rất trẻ thơ. Đàn mối có con bay cao, con bay thấp bởi chúng có con già, con non.

Gà con thì sợ sệt, rối rít tìm nơi trú ẩn. Kiến vội vàng hành quân tránh nước. Và khi mưa xuống, những con cóc nhảy chồm chồm từ trong bờ cây bụi cỏ ra đón làn nước mát… Cây cối cũng vậy. Khi “ông trời mặc áo giáp đen ra trận” thì cây mía trở thành vũ khí, không ngừng “múa gươm”trong gió bụi cuồn cuộn. Sát dưới mặt đất, cỏ gà ngơ ngác rung tai nghe sự chuyển động khác lạ ở trên cao.

Bụi tre phiền não, tần ngần bởi cứ phải gỡ mái tóc bị gió xoáy tạt liên hồi về mọi phía. Hàng bưởi phải chuyển động khéo léo, đu đưa nhịp nhàng với ngọn gió để che chở cho chùm quả. Các tàu lá dừa to lớn phải gắng nhịp nhàng lay động trong khi ở phía dưới gốc, những ngọn mùng tơi lại tha hồ nhảy múa vui tươi… Mỗi một trạng thái, một hoạt động đều tìm được một sự giải thích “hợp tình hợp lí” trong cơn mưa.

Và mưa đã đến:

Mưa

Mưa

Giống như cách lặp từ “sắp mưa” ở đầu đoạn miêu tả trước cơn mưa, cách lặp từ “mưa” ở đầu đoạn miêu tả trong cơn mưa hiện lên như tiếng reo vui của đứa trẻ: trời đã mưa! Một cơn mưa giông thật to. Ban đầu là ào ạt những nước, tiếng mưa “ù ù như xay lúa”. Sau mưa thành từng cơn, khi mưa thưa với những hạt to: lộp bộp/ lộp bộp…, khi mưa mau với những hạt nhỏ: rơi/rơi…

Cứ như thế, trên trời cao, màu xám đen của mây mưa đã chuyển sang màu xám bạc của nước mưa; còn dưới đất, mặt sân đầy ăm ắp nước. Rồi gió thổi làm cơn mưa xiên chéo, hạt mưa làm nổi bong bóng khắp sân… Cơn mưa ào đến đã đem lại sức sống mới khiến cho vạn vật đều được hả hê tắm làn nước mát.

Có thể nói, một miêu tả về cơn mưa như vậy là sinh động và tài tình. Vạn vật đều được nhân cách hóa, biểu hiện những phẩm tính của con người trong khát khao đón trận mưa xóa tan đi không khí oi nồng ngột ngạt. Thể thơ tự do đã thật sự đắc dụng trong việc thể hiện niềm vui này, đồng thời cũng có giá trị tạo hình trong việc khắc họa cơn mưa theo nhịp điệu ngắn và nhanh của các câu thơ.

Tuy nhiên, niềm vui bao trùm không vì thế mà át được những lo lắng bởi những tai ương bất ngờ có thể xảy đến. Đàn gà con gặp cảnh huống lạ lẫm rối rít tìm nơi ẩn nấp. Đàn kiến lo tổ ngập úng vội vàng hành quân chuyển nhà lên trên cao. Hàng bưởi thì hết sức nhẹ nhàng khéo léo đung đưa cành lá để bao bọc cho những quả non tơ… Đâu đâu cũng thấy ánh lên phẩm chất của con người. Ngay cả cơn mưa cũng mang trong mình phẩm chất ấy, khi quyết liệt, nghiêm nghị, khi vui vẻ, hồn nhiên:

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc

Sấm

Ghé xuống sân

Khanh khách

Cười

Rõ ràng, đứa trẻ đã thổi hồn mình vào tạo vật, ban phát cho tạo vật những đặc điểm, tính chất của bản thân mình. Khám phá và tham dự vào trò chơi với thiên nhiên tạo vật, chỉ tâm hồn trong trắng thơ ngây của trẻ thơ mới có được những cảm nhận vô tư và phi vụ lợi như thế. Cái tài của Trần Đăng Khoa đọng lại một cách sâu sắc ở điểm này.

Và chính trong niềm vui hồn nhiên thơ trẻ như đang được kéo dài, được lan tỏa thỏa thuê trong cơn mưa, bài thơ đột ngột kết lại bằng một hình ảnh có sức biểu trưng cao:

Bố em đi cày về

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa…

Cái độc đáo của bài thơ chính là sự xuất hiện không hề khiên cưỡng của hình tượng người cha. Cứ như thể đang mải mê nghịch nước, chú bé luống cuống khi thấy người cha đội mưa trở về. Nhưng ngay sau đó, nỗi lo sợ có thể bị trách phạt vì ham chơi, nghịch dại nhường chỗ cho sự phát hiện, cảm nhận về sự kỳ vĩ trong hình ảnh của người cha, sự toả ấm bởi sức mạnh và tấm lòng người cha.

Một cách rất tự nhiên, người cha đã vụt hiện lên trên nền trời mưa ảm đạm, xoá tan đi vẻ lạnh lẽo của đất trời, sưởi ấm tấm lòng con trẻ bởi chính tư thế hiên ngang “đội trời đạp đất” ấy. Vì vậy, có thể nói, bên cạnh những vần thơ rất đỗi tinh tế: “Ngoài thềm rơi cái lá đa/ Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng” (Đêm Côn Sơn); hay những câu thơ mang chứa sự suy tư sâu sắc: “Góc sân nho nhỏ mới xây/ Chiều chiều em đứng nơi này em trông/ Thấy trời xanh biếc mênh mông/ Cánh cò chớp trắng trên sông Kinh Thầy” (Góc sân và khoảng trời),…

Những vần thơ hồn nhiên, dung dị mà vẫn đẹp lấp lánh như bài thơ Mưa là một bộ phận không nhỏ góp vào thành công lớn của thơ Trần Đăng Khoa thời thơ ấu.

Tác giả Trần Đăng Khoa là một gương mặt nhà thơ tiêu biểu của thế hệ thiếu nhi Việt Nam, các tác phẩm của ông không chỉ gần gũi, quen thuộc với đời sống sinh hoạt hàng ngày mà còn thể hiện được những nét hồn nhiên, trong sáng hiếm có. Bài thơ Mưa là một trong những bài thơ tiêu biểu của Trần Đăng Khoa, cũng là một trong những bài thơ đã vô cùng quen thuộc với thiếu nhi Việt Nam.

Bài thơ Mưa kể về cơn mưa mà tác giả đã chứng kiến tại nơi mà mình sinh sống. Cơn mưa là một hiện tượng rất bình thường trong tự nhiên nhưng khi đi vào trong sáng tác của Trần Đăng Khoa nó lại hiện lên với vẻ mới mẻ, độc đáo đến lạ lùng. Ngay đầu bài thơ tác giả đã giới thiệu về cơm mưa, mang lại cho người đọc cảm giác háo hức, mong chờ:

"Sắp mưa

Sắp mưa

Những con mối

Bay ra

Mối trẻ

Bay cao

Mối già

Bay thấp"

Ấn tượng đầu tiên của người đọc về bài thơ này đó chính là hình thức thơ rất ngắn gọn, tác giả đã sử dụng hình thức câu thơ tự do với những câu thơ ngắn gọn, tạo ra nhịp điệu vui tươi, hối hả cho bài thơ. Tác giả đã điệp ngữ hai lần từ "sắp mưa" vừa như lời nhắc nhở nhưng cũng như lời hô reo đầy hào hứng khi cơn mưa sắp kéo xuống.

Khi trời sắp mưa, những con mối trong tổ thường bay ra, đây là một hiện tượng rất phổ biến,đặc biệt là ở những vùng quê. Không chỉ tả về cảnh những con mối bay ra khỏi tổ mà Trần Đăng Khoa còn miêu tả chi tiết, cụ thể đến từng đối tượng "Mối trẻ/ Bay cao"; "mối già/ Bay thấp".

"Gà con

Rối rít tìm nơi

Ẩn nấp

Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận"

Không chỉ có sự quan sát tỉ mỉ, chi tiết các hiện tượng xảy ra khi trời mưa mà qua ngòi bút đầy sáng tạo của mình thì những hình ảnh quen thuộc cũng trở nên vô cùng mới lạ, độc đáo. Trời mưa, đàn gà con ríu rít chạy tìm đến nơi an toàn để ẩn nấp, tránh những giọt mưa.

Bầu trời khi trời mưa thường có mây đen giăng kín bầu trời. Nhưng trong sự cảm nhận của mình, Trần Đăng Khoa lại thấy sắc đen của bầu trời như một tấm áo giáp kiên cố, an toàn của những người tướng lĩnh mỗi khi ra trận "Ông trời/ Mặc áo giáp đen/ Ra trận". Ta có thể thấy được sự liên tưởng này vô cùng độc đáo, vừa có cái hài hước, vừa có cái mới lạ trong cảm nhận.

"Muôn nghìn cây mía

Múa gươm

Kiến

Hành quân

Đầy đường"

Không chỉ bầu trời mà mọi sự vật diễn ra xung quanh đều được Trần Đăng Khoa miêu tả như chuẩn bị vào một cuộc chiến thực sự. Những cây mía vì bị gió cuốn mà bay nghiêng ngả, trong cái nhìn của nhà văn, những cây mía như đang múa những đường gươm đầy uyển chuyển, điệu nghệ. Những con kiến cũng vội vã về tổ thì được nhà thơ hình dung ra một cuộc hành quân đông đảo, đầy sức mạnh.

"Lá khô

Gió cuốn

Bụi bay

Cuồn cuộn

Cỏ gà rung tai"

Khung cảnh xung quanh vô cùng náo nhiệt bởi những chiếc lá khô bị gió cuốn bay vào trong không gian, những bụi bẩn trên mặt đất cũng bị cuốn lên "cuồn cuộn", cỏ gà thì rung tai đầy thú vị. Không chỉ có những sự vật mà ngay cả những con vật quen thuộc cũng bị náo loạn bởi trời mưa, có thì nhảy chồm chồm trên sân, tiếng chó sủa inh ỏi, cây lá hả hê:

"Cóc nhảy chồm chồm

Chó sủa

Cây lá hả hê"

Như vậy, bài thơ Mưa của Trần Đăng Khoa không chỉ miêu tả được khung cảnh khi trời sắp đổ mưa mà thông qua cái nhìn đầy độc đáo nhà thơ đã dựng lên được một cảnh tượng vô cùng độc đáo, náo nhiệt.

Bài thơ “Mưa” của tác giả Trần Đăng Khoa sáng tác 1967 khi ông lên chín tuổi. Bài thơ thể hiện cảnh vật và con người bình dị, gần gũi với con người.

Tác giả đã tinh tế khi phác họa bức tranh thiên nhiên vô cùng sinh động, Từ lúc thời tiết sắp đổ cơn mưa cho tới lúc trời mưa và khi cơn mưa đi qua.

Sắp mưa

Sắp mưa

Cỏ gà rung tai

Nghe

Bụi tre

Tần ngần

Gỡ tóc

Hàng bưởi

Đu đưa

Bế lũ con

Đầu tròn

Trọc lốc

Những câu thơ mở đầu như một lời báo động cho con người và vạn vật xung quanh biết đất trời đang thay đổi, sắp có một cơn mưa rào đang tới.

Những cơn gió đu đưa những cây cỏ gà rung rinh làm cho tác giả liên tưởng tới cái taiMột sự nhân cách hóa so sánh vô cùng độc đáo táo bạo của nhà thơ nhí của chúng ta. Những quả bưởi thì được ví như những đứa trẻ con.

Điều này thể hiện sự quan sát tinh tế của tác giả với thiên nhiên của chúng ta có như thế tác giả mới cho ra những vần thơ vô cùng sinh động, gần gũi với con người như vậy.

Chớp

Rạch ngang trời

Khô khốc.

Cơn mưa mỗi lúc một gần hơn. Những tia chớp lóe lên như một con dao sáng lóa rạch ngang trời những vét chém tóe lửa, khiến cho con người và cảnh vật phải khiếp sợ.Tác giả sử dụng nghệ thuật nhân hóa tự nhiên giống như đã từng miêu tả trong đoạn thơ

”Sấm cười, cây dừa sải tay bơi, ngọn mùng tơi nhảy múa”

Tác giả đã cho những vật vô tri, những vật tưởng chừng như vô hồn đó được sống như con người. Có tâm hồn, suy nghĩ và hành động giống như con người.

Mưa

Mưa

Ù ù như xay lúa

Lộp bộp

Lộp bộp.

Cả không gian bao la mênh mông bỗng ngập tràn trong nước.Trên những mái hiên những cơn mưa thi nhau rơi xuống, những bong bóng mưa sủi bọt rồi vỡ tan trong không trung. Trong cái nắng oi nồng của mùa hè, nếu chúng ta được đón nhận một cơn mưa rào thì thật hạnh phúc biết bao.

Nó xóa tan đi cơn khát của cỏ cây hoa lá, giúp cả người tắm mát tâm hồn, cảm thấy hả hê sung sướng trước cơn mưa mùa hạ, mát lành.

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa…

Trong những câu thơ cuối này tác giả Trần Đăng Khoa không miêu tả cảnh vật thiên nhiên nữa mà đã phác họa lên hình ảnh của một con người. Một bên là sấm chớp, mưa gió dữ dội. Một bên là con người chủ động bình tĩnh, hiên ngang đội sấm , đội chớp, đội cả mưa trên đầu để đi làm về.

Hình ảnh con người hiện lên thật hiên ngang, kiên cường không hề có sự lo lắng, hoảng sợ nào trong đây.Những câu thơ cuối của bài thơ đã làm cho bức tranh ” Mưa” trở nên sinh động hơn bao giờ hết khi có sự xuất hiện của con người trong một bức tranh thiên nhiên hùng vĩ như thế nào.

Bài thơ này được tác giả viết với thể thơ vô cùng phóng khoáng, tự do, nhịp điều lúc nhanh, lúc gấp gáp tạo thành sự nhịp nhàng cho bài thơ. Nghệ thuật nhân cách hóa của tác giả đã khiến cho những cỏ cây hoa lá cũng có tâm hồn, làm người đọc cảm thấy vô cùng thú vị.

Trần Đăng Khoa sinh năm 1958, quê ở huyện Nam Sách tỉnh Hải Dương. Năng khiếu thơ của Trần Đăng Khoa nảy nở rất sớm. Từ lúc còn là học sinh tiểu học, lúc đó tác giả mới chín tuổi đang là cây bút thiếu nhi nổi tiếng. Góc sân và khoảng trời, tập thơ đầu tay của tác giả được in 1968. Bài Mưa được rút ra từ tập thơ đó. Người đọc đã cảm nhận một cơn mưa rào ở một làng quê qua những nghệ thuật đặc sắc của bài thơ.

Cái thú vị của bài thơ là tác giả không chỉ trực tiếp tả cơn mưa với sấm, chớp, nước mưa... mà chủ yếu là tập trung miêu tả hoạt động và trạng thái của các loài vật, cây cối, con người trước và trong cơn mưa. Chính cách miêu tả này mà người đọc nhận ra được cảnh tượng cụ thể và sinh động của cơn mưa.

Nét nghệ thuật đặc sắc thứ nhất là nhà thơ đã xây dựng hình ảnh sáng tạo, độc đáo và có giá trị phát hiện rất mới lạ nhưng vẫn đảm bảo được độ chính xác:

Cỏ gà rung tai

Nghe Bụi tre

Tần ngần Gỡ tóc

Từ hình dáng của cây cỏ gà và động tác rung rinh của nó trong cơn gió mà tác giả hình dung ra như cái tai cỏ gà rung lên để nghe; còn những cành tre và lá tre bị gió thổi mạnh thì được hình dung như mớ tóc của bụi tre đang gỡ rối. Và còn nhiều những hình ảnh khác nữa xuất hiện liên tiếp trong bài thơ gợi lên sự thích thú cho người đọc.

Không phải ai cũng hình dung được như vậy mà đó là sự liên tưởng rất phong phú của tâm hồn trẻ thơ mới có được hình ảnh ngộ nghĩnh đến như vậy! Nét đặc sắc thứ hai được nổi bật trong nghệ thuật miêu tả của bài thơ là phép nhân hoá được sử dụng rộng rãi và chính xác:

Ông trời

Mặc áo giáp đen

Ra trận

Muôn nghìn cây mía

Múa gươm

Kiến Hành quân đầy đường

Những hình ảnh nhân hóa đã tạo nên cảnh tượng một cuộc ra trận dữ dội với khí thế mạnh mẽ, khẩn trương Ông trời - mặc áo giáp đen là cảnh những đám mây đen che phủ cả bầu trời như một lớp áo giáp của một dũng tướng ra trận. Còn Muôn nghìn cây mía lá nhọn, sắc quay cuồng trong cơn gió được hình dung như những lưỡi gươm khua lên trong tay các chiến sĩ của một đội quân đông đảo; kiến đi từng đàn vội vã có hàng lối như một đoàn quân đang hành quân khẩn trương.

Phép nhân hóa ở đây- được sử dụng thành công là nhờ sự quan sát tinh nhạy cùng với sức tưởng tượng và khả năng liên tưởng mạnh mẽ của nhà thơ. Tài tình hơn là hình ảnh nhân hóa được “liệt kê” nối tiếp nhau nhưng không nhàm chán mà càng làm cho bức tranh Mưa hiện lên sống động như thật. Người đọc có thể thấy và cảm nhận được ngay.

Nét đặc sắc thứ ba là nghệ thuật miêu tả người của tác giả trong bức tranh Mưa. Hình ảnh người cha đi cày được xây dựng theo lối ẩn dụ khoa trương. Dưới cái nhìn của Trần Đăng Khoa, người lao động đã hiện lên với dáng vẻ lớn lao, với tư thế vững vàng giữa khung cảnh thiên nhiên dữ dội đầy sấm, đầy chớp của trận mưa như là bất chấp tất cả, vượt lên tất cả để tự tin, chiến thắng.

Đội sấm

Đội chớp

Đội cả trời mưa

Một tư thế thật hào hùng, dũng mãnh. Đúng như ca dao xưa đã ca ngợi:

Trời mưa thì mặc trời mưa

Chồng tôi đi bừa đã có áo tơi.

Câu thơ của Trần Đăng Khoa hôm nay còn tự tin và mạnh mẽ, hồn nhiên. Nó dựng lên được hình ảnh con người có tầm vóc lớn lao, tư thế hiên ngang và sức mạnh to lớn, con người không bị thiên nhiên vũ trụ che lấp, trái lại, nó trở thành điểm sáng giữa bức tranh thiên nhiên.

Hình ảnh đối lập giữa thiên nhiên và con người đã làm nổi bật vẻ đẹp của người lao động bình thường (đi cày) trước cái dữ dội của cơn mưa rào. Đúng hơn, tác giả đã sử dụng thiên nhiên như là một cái nền để tôn cao tư thế con người. Có phải thiên nhiên là cái nền đã tôn cao vẻ đẹp của con người lên? Hay còn vì cách nhìn sáng tạo, độc đáo và thái độ trân trọng trong cách tả cảnh và tả người tinh tế của tác giả. Chính vì thế mà cả bài thơ có 63 dòng, 59 dòng tả cảnh thiên nhiên, tác giả chỉ dành 4 dòng cuối để tả con người, nhưng con người hiện lên vẫn rất đẹp.

Bài thơ tả cảnh mưa thành công bởi thể thơ và nhịp điệu thơ. Với thể thơ tự do, những câu thơ ngắn, từ một đến năm tiếng, số câu ngắn chiếm rất nhiều. Trong bài chỉ có hai câu thơ năm tiếng: câu 48 và câu 60, phần lớn là câu hai tiếng, và đặc biệt có tới 10 dòng thơ một tiếng. Các câu thơ ngắn, không đều nhau đã tạo ra nhịp nhanh, mạnh, dồn dập, diễn tả sinh động từng đợt dồn dập, dữ dội của cơn mưa rào mùa hè.

Mưa của Trần Đăng Khoa là sự kết tinh của những nét nghệ thuật đặc sắc, thể hiện qua tài năng quan sát và miêu tả tinh tế, năng lực liên tưởng phong phú của tác giả. Cách cảm nhận thiên nhiên ở bài thơ vừa hồn nhiên vừa sâu sắc. Bài thơ đã miêu tả chính xác và sinh động cảnh tượng cơn mưa rào ở làng quê qua những hoạt động và trạng thái của nhiều cảnh vật, loài vật, con người trước và trong cơn mưa.