ISS viết tắt của International Space Station. Được biết đến là phương tiện vũ trụ đắt giá nhất thế giới với 160 tỷ USD tính đến hiện tại, đi cùng với nó là một kích thước "khủng": Lớn như một sân vận động và nặng gấp đôi chiếc Boeing 747. Các phi hành gia để lên đây phải được chọn lựa cực kì khắt khe và kĩ lưỡng. Rời xa mái nhà Trái Đất thân yêu từ 319,6 km đến 346,9 km, cuộc sống của họ tại "ngôi nhà mới" chẳng hề dễ dàng như chúng ta vẫn nghĩ nhưng lại đầy những điều thú vị. Cùng Chúng tôi vượt khoảng cách không gian tìm hiểu nhé. Let's go!
Uống nước
Uống nước trên ISS có lẽ là trải nghiệm khác biệt nhất. Nước đựng trong một chiếc túi có ống dẫn, nếu được các phi hành gia bơm ra không gian, chúng sẽ có dạng tròn, bay lơ lửng. Hằng ngày, mỗi người trên ISS cần hơn 2kg nước nên việc tái chế là tối quan trọng nhằm giảm thiểu những chuyến tiếp tế từ mặt đất. Hơi nước trong không khí, thậm chí... nước tiểu cũng được tái sử dụng nhờ hệ thống lọc hiện đại. Không chỉ đựng nước trong túi, NASA còn chế tạo ra một chiếc cốc "thần thánh" có hình dáng đặc biệt cùng khả năng bắt chước trọng lực nơi mặt đất xa xôi, cho cảm giác uống nước tự nhiên hơn và giống với khi ở Trái Đất. Phi hành gia thường dùng chúng để uống cà phê. Nhiều người thắc mắc tại sao trên ISS - trong môi trường gần như không trọng lực, họ vẫn có thể uống mà nước không bị trào ngược. Thực ra lực nuốt của ta rất lớn nên khi nuốt vào không hề bị cản trở, nếu không tin bạn hãy thử uống nước trong tư thế lộn ngược cơ thể, chắc chắn bạn sẽ làm được.
Giờ giải lao
Bận rộn suốt cả ngày nên phi hành gia có một khoảng thời gian tự do trước khi đi ngủ. Trong khoảng thời gian này, họ có thể đọc sách, gửi thư điện tử về quê nhà, xem các chương trình,... Bạn có biết điều họ thích nhất? Đó là ngắm nhìn Hành Tinh Xanh, nơi đang cưu mang bạn bè của họ, những người thân yêu của họ. Ở đây, họ có thể chiêm ngưỡng vẻ đẹp lung linh của Trái Đất về đêm; cảnh mặt trời mọc rực rỡ, tráng lệ về ban ngày. Họ nói rằng trò này không bao giờ là chán. Với các nhà du hành, Mặt Trời không còn lười biếng nữa, họ có thể thấy bình minh 15 lần một ngày. Thật thú vị!
Tắm rửa
Trong không gian, nước sẽ bay lơ lửng và bám chặt vào cơ thể nên phi hành gia phải sử dụng bọt biển pha sẵn với dung dịch đặc biệt để tắm. Công việc này vài ngày họ mới làm một lần vì điều kiện sống đặc biệt. Ở đây, họ không thể giặt quần áo nên chúng sẽ được gom lại rồi đốt trong bầu khí quyển Trái Đất hoặc đem về mặt đất xử lí.
Đánh răng trên ISS
Vệ sinh cá nhân là một vấn đề rất quan trọng. Để tiết kiệm nước cũng như đơn giản hóa việc đánh răng, NASA đã phải làm ra một loại kem đánh răng có thể nuốt được. Dưới đây là cách những người trên trạm vũ trụ Quốc tế International Space Station đánh răng.
Đi vệ sinh
Việc đi toilet ở đây phải rất cẩn thận và chính xác vì miệng bồn cầu khá nhỏ, chỉ khoảng 10cm. Nhỏ như vậy nhưng chúng trị giá tới 19 triệu USD và chi phí lắp đặt lên tới 250 triệu USD. Mỗi nhà vệ sinh như vậy được trang bị máy hút sử dụng áp suất không khí để hút chất thải rắn. Trên ISS cũng có các loại giấy vệ sinh mềm theo kiểu Mỹ và thô theo kiểu của Nga. Các chất thải này sẽ không tái sử dụng, chúng được gom lại rồi mang về Trái Đất để xử lí. Ống đi tiểu ở cạnh bồn cầu, có thiết bị dùng để hút nước tiểu vào bể nước thải.
Cắt tóc trong không gian
Như đã biết, trong không gian, cơ thể con người thay đổi dần tuy nhiên tóc vẫn sẽ mọc bình thường vì thế phi hành gia phải cắt tóc thường xuyên. Trên ISS, chỉ một sợi tóc nhỏ như cây kim nếu bị mắc kẹt vào thiết bị sẽ phá hủy cả trạm vũ trụ nên việc này phải được thực hiện vô cùng cẩn thận. Bằng cách nào sao? Trong khi một phi hành gia đang cắt tóc cho ai đó phải có một người khác hỗ trợ. Người này sẽ cầm một ống hút chân không để đảm bảo không một sợi tóc vụn nào có thể bay lung lung.
Đi bộ trong không gian
Đây là hoạt động đặc trưng của riêng những nhà du hành cũng là hoạt động ẩn chứa nhiều nguy hiểm nhất. Đi bộ trong không gian nhằm sửa chữa, thay thế các bộ phận của trạm vũ trụ ISS hoặc cũng có thể để kỉ niệm một sự kiện trọng đại nào đó trong ngành hàng không vũ trụ, ví dụ như 40 năm con người đổ bộ lên mặt trăng chẳng hạn. Mỗi chuyến đi bộ có thể kéo dài vài tiếng đồng hồ. Các phi hành gia của chúng ta phải mặc một bộ quần áo đặc biệt: rất to lớn và cồng kềnh. Nó có đầy đủ những thứ cần thiết cho phi hành gia: nước, không khí và các thiết bị khác. Chính vì thế mà bộ quần áo này nặng tới hơn 100kg, nhưng trong môi trường như vậy, nó không phải vấn đề lớn. Nhiệt độ bên ngoài ISS cực kì khắc nghiệt, ban ngày vào khoảng 135°C và ban đêm là khoảng -135°C. Có bao giờ bạn tự hỏi, rằng nếu không có bộ quần áo kia thì phi hành gia sẽ ra sao? Câu trả lời thật kinh khủng: Ở bên ngoài không gian, không có không khí nên phổi sẽ xẹp lép và sau đó da bị bỏng nặng do bức xạ mặt trời và các vì sao khác. Vì vậy mỗi chuyến đi bộ đặt lên vai họ một trách nhiệm vô cùng lớn lao. Tính đến nay, con người đã thực hiện được gần 200 lượt đi bộ.
Gội đầu
Vì không trọng lực vì vậy mái tóc sẽ bị dựng ngược. Mỗi phi hành gia sẽ ở lại International Space Station trung bình 6 tháng nên việc thích nghi với điều kiện sống khác biệt là rất quan trọng. Trên ISS, mọi người không thể sử dụng vòi sen như ở Trái Đất. Tất cả những gì họ cần là nước ấm, lược, dầu gội khô và khăn lau. Đầu tiên, phi hành gia phun nước ấm đựng trong túi kín lên, làm ướt từ chân đến ngọn tóc. Sau đó đổ dầu gội lên, dùng khăn xoa kĩ để làm sạch. Cuối cùng gội lại bằng nước ấm một lần nữa và lau khô. Những giọt nước đọng lại trên tóc hay rơi ra ngoài sẽ được hệ thống tái chế thành nước uống.
Ăn trên vũ trụ
So với trước kia, thức ăn trên trạm vũ trụ ISS đã được cải thiện rất nhiều. Cùng với công việc mang tầm "vũ trụ", cung cấp đủ dinh dưỡng cho phi hành gia rất được quan tâm. Nếu bạn nghĩ họ sẽ mang cả tá gạo, thịt, dầu mỡ,... lên vũ trụ để nấu nướng thì quên ý nghĩ đó đi. Trong môi trường không trọng lực, họ không thể tự chế biến đồ ăn. Mọi thứ khi được mang lên đây đều phải được nấu sẵn nhưng đều phải làm khô, tiệt trùng và đóng gói kĩ lưỡng. Mỗi vài trăm gram thức ăn đưa lên ISS tiêu tốn khoảng 55 triệu VNĐ nên mọi thứ phải càng nhẹ càng tốt. Điều đó không có nghĩa là các phi hành gia của chúng ta luôn ăn những thứ khô khốc, tẻ nhạt, thỉnh thoảng học vẫn có thể ăn những thực phẩm tươi hay đôi khi cũng được thưởng những món quà từ quê nhà như mù tạt, hoặc kẹo Marshmallow nhờ những chuyến tiếp tế thường xuyên của NASA. Sống lâu ở ngôi nhà đặc biệt, vị giác của họ dần kém đi, vì vậy những đồ ăn cay luôn được ưa thích. Mang thịt lên là điều không thể nhưng thịt bò khô thì có thể bởi nó vừa nhẹ vừa chứa nhiều protein đặc biệt là nó... rất ngon. Ngũ cốc trộn với sữa cũng là món khoái khẩu của các phi hành gia. Có những thứ phải hâm nóng bằng lò vi sóng hay trải qua quy trình gọi là "tái thủy" mới ăn được. Thay vì bánh mì, họ phải dùng bánh ngô bởi nó gọn nhẹ, không tốn nhiều diện tích lại có thời gian bảo quan lâu dài: 18 tháng.
Tập thể dục
Sống lâu trên vũ trụ, cơ thể con người dần thay đổi. Cơ bắp nhão đi, loãng xương, xương cột sống dài ra,... Để khắc phục những vấn đề đó, họ bắt buộc phải tập thể dục. ISS cũng có các thiết bị tập luyện như trạm vũ trụ Hòa Bình cũ của Nga. Mỗi ngày, họ phải tập thể dục 2,5 tiếng đồng hoặc theo một lịch trình được định sẵn do chuyên gia ở mặt đất sắp xếp để duy trì sức khỏe tốt.
Các phi hành gia ngủ trong không gian như thế nào?
Ở Trái Đất, việc leo lên giường và làm một giấc thật dễ dàng, có thể nói là dễ như ăn kẹo còn với các phi hành gia đang thực hiện sứ mệnh mang tầm vóc lớn lao như vậy lại là cả vấn đề. Phải mất một thời gian khá dài để não bộ và các cơ quan của họ thích nghi với việc ngủ ở môi trường không trọng lực, lúc nào cũng lơ lửng trong không trung.
Hầu hết các phi hành gia đều có buồng ngủ riêng, cách âm tốt và nghỉ ngơi trung bình khoảng 6 tiếng một ngày. Họ sẽ ngủ trong chiếc túi ngủ đặc biệt, có khả năng giữ ấm cho cơ thể. Nó được cố định vào tường, gần quạt thông gió. Những luồng khí có thể khiến họ không thoải mái nhưng thiếu nó, phi hành gia sẽ tỉnh giấc trong trạng thái thiếu O2 vì lượng CO2 họ thải ra suốt đêm. Cạnh đó là những vật dụng cần thiết như máy tính để giải trí, giao lưu với mọi người ở quê nhà,... Trong không gian hạn chế, họ có thể nhìn thấy các vì sao qua cửa sổ nhỏ, ngay cả vào ban ngày, cảm nhận được dường như những vì tinh tú lấp lánh kia đang nhìn họ, vẫy gọi họ vươn tới chúng trong một tương lai không xa. Khi ngủ, phi hành gia thường mơ thấy những điều khá thân thuộc nơi mặt đất. Một trong số họ nói thích ngủ ở Trái Đất hơn nhưng ngủ trong môi trường đặc biệt này vẫn là trải nghiệm tuyệt vời mà suốt cuộc đời họ cũng không quên được.
Hầu hết các phi hành gia đều có buồng ngủ riêng, cách âm tốt và nghỉ ngơi trung bình khoảng 6 tiếng một ngày. Họ sẽ ngủ trong chiếc túi ngủ đặc biệt, có khả năng giữ ấm cho cơ thể. Nó được cố định vào tường, gần quạt thông gió. Những luồng khí có thể khiến họ không thoải mái nhưng thiếu nó, phi hành gia sẽ tỉnh giấc trong trạng thái thiếu O2 vì lượng CO2 họ thải ra suốt đêm. Cạnh đó là những vật dụng cần thiết như máy tính để giải trí, giao lưu với mọi người ở quê nhà,... Trong không gian hạn chế, họ có thể nhìn thấy các vì sao qua cửa sổ nhỏ, ngay cả vào ban ngày, cảm nhận được dường như những vì tinh tú lấp lánh kia đang nhìn họ, vẫy gọi họ vươn tới chúng trong một tương lai không xa. Khi ngủ, phi hành gia thường mơ thấy những điều khá thân thuộc nơi mặt đất. Một trong số họ nói thích ngủ ở Trái Đất hơn nhưng ngủ trong môi trường đặc biệt này vẫn là trải nghiệm tuyệt vời mà suốt cuộc đời họ cũng không quên được.
