Top 10 Giống gà quý được nuôi nhiều nhất ở Việt Nam

Gà Quý Phi hay còn gọi là gà Hoàng gia là một giống gà có nguồn gốc từ châu Âu mà cụ thể là ở Anh và đang được nuôi khá nhiều ở Trung Quốc. Hiện nay chúng được nuôi phổ biến để làm gà kiểng với đặc trưng là chiếc mào phật thủ. Ở Việt Nam hiện nay, gà quý phi đã được nhân giống rộng rãi, được nhiều người có tiền chọn làm quà biếu trong các dịp lễ, Tết. Giống gà này được nhập từ Anh về nhưng rất phù hợp khi nuôi ở khí hậu Việt Nam. Gà quý phi là giống gà quý, vừa để thịt, đẻ trứng và làm cảnh, mang lại giá trị kinh tế cao. Gà quý phi có màu lông đẹp, mã sắc, sức đề kháng tốt nên được một số dân chơi gà chọn làm cảnh, Ưu điểm của gà Quý phi là sức tăng trưởng nhanh, khả năng kháng bệnh cao, phù hợp với đặc điểm khí hậu. Thịt gà quý phi ngọt, rắn, ngon. Đặc trưng của chúng là chiếc mào giống như quả phật thủ, bộ lông luôn bồng lên như cái nón cùng với đôi mắt đỏ đặc trưng.

Tùy thuộc vào độ lớn của chiếc mào, mỗi con gà cảnh có giá cao hơn. Gà quý phi đẹp nhất là ở chiếc mào, trông nó giống như quả phật thủ mà người Việt thường hay để thờ cúng vào những dịp lễ, Tết hay những ngày trọng đại. Ngoài ra, cựa gà cũng là một trong những yếu tố để khách hàng lựa chọn gà làm quà biếu. Gà đẹp là những chú gà có từ sáu cựa trở lên, nhiều nhất là chín cựa. Tuy nhiên, gà quý phi chín cựa thường rất hiếm. Gà đẻ trứng đều, to và khi cho ấp đạt tỷ lệ nở con cao. Để có gà cảnh, cần nuôi nhốt riêng, không cho gà đạp mái để giữ nguyên màu lông. Thức ăn cho gà chủ yếu là thóc, cám tổng hợp và rau xanh. Khẩu phần thức ăn của gà chỉ cần 30 - 40% là thóc, còn lại cho ăn cây chuối và rau xanh, vừa giảm chi phí lại tăng độ thơm ngon cho thịt...

Gà Lạc Thủy là một giống gà bản địa của Việt Nam, đây được coi là một giống gà đặc hữu và quý hiếm có nguồn gốc từ huyện Lạc Thủy tỉnh Hòa Bình và được nuôi từ khá lâu đời, chúng được đưa vào đối tượng để bảo tồn nguồn gen. Sau khi phát hiện đây là giống gà quý, các nhà khoa học thuộc Viện Nghiên cứu và Chăn nuôi Việt Nam đã quyết định đặt tên cho giống gà này theo địa danh Lạc Thủy và đề xuất đề tài khoa học bảo tồn, chọn lọc nhân giống, đây là giống gà ri bản địa có từ lâu đời tại xã Phú Thành huyện Lạc Thuỷ và xã An Phú huyện Mỹ Đức, Hà Nội, đang được nuôi phổ biến ở huyện Lạc Thủy.

Giống gà này có đặc điểm ngoại hình khác với gà Đông Tảo, gà Hồ, gà Móng, nhưng mới nhìn qua thì giống với gà Mía. Tuy nhiên qua từng giai đoạn, giống gà này có sự thay đổi và không còn giống với gà Mía. Đây là một trong những giống gà nội thuần nhất, đồng nhất về ngoại hình và có nguồn gen đặc hữu còn tiềm ẩn. Chúng là giống gà có mã đẹp, chất lượng thịt thơm ngon, dễ nuôi, được thị trường ưa chuộng, cho hiệu quả kinh tế cao, gà Lạc Thủy có khả năng chống chịu bệnh, thời tiết khí hậu, nhất là vào mùa lạnh khá tốt, dễ nuôi, lớn nhanh. Khi trưởng thành con mái có lông màu lá chuối khô, hơi giống với gà Mía, nhưng con trống thì hoàn toàn khác, rất đẹp với bộ lông màu mận chín, đỏ tím, da chân vàng, mào đơn, dái tai dài. Gà trống Lạc Thủy có đặc điểm hình dáng nổi bật với mào đỏ, dái tai dài và bộ lông màu tía. Không chỉ có ngoại hình đẹp mà chất lượng thịt cũng có chất lượng cao. Nhìn chung, khi trưởng thành quần thể gà có màu lông giống nhau. Con mái màu lá chuối khô, con trống có màu đỏ mận chín, rất thích hợp với thị hiếu người tiêu dùng nhất là vào các dịp lễ, tết.

Loại gà có tên trong câu chuyện truyền thuyết này khiến ai cũng rất tò mò, thực ra nó là loại gà có nhiều cựa. Giống gà này có cân nặng trung bình chỉ 1,5 kg, giống gà này có đôi mắt rất sáng, chúng có đặc điểm là rất hiếu chiến, hung dữ. Chúng rất khỏe, bay như chim và có khả năng chống bệnh rất tốt. Đặc điểm nhận dạng của giống gà này khi chúng còn nhỏ đã có 3 - 4 cựa ở khuỷu chân, số lượng tăng dần theo thời gian trưởng thành. Gà chín cựa có tướng mạo hùng dũng với bộ lông ngũ sắc, mào đỏ như máu, mắt sáng tinh anh, ngực nở, đuôi cong vút tựa cầu vồng, tiếng gáy vang. Đặc biệt, gà có đôi chân to, chắc và đều 4,5 cựa mỗi bên, mỗi cựa dài, ngắn khác nhau, cựa trên cùng hoàn toàn là sừng, cong như lưỡi câu liềm.

Gà chín cựa là giống hiếu chiến và hung dữ. Khi gặp đối thủ, bộ lông cổ xù lên thách thức, đôi mắt đỏ lừ, gà nhiều cựa tung ra những cú đá chí mạng, hạ gục hoặc khiến đối thủ bỏ chạy.“Gà 9 cựa” mắt sáng quắc, không hoảng ngay cả khi bị giữ chặt. Mào đỏ tươi như máu, đuôi cong vút tựa cầu vồng và rất mảnh. Riêng cặp chân thì to, chắc và mọc đều 3 cựa mỗi bên. Mỗi cựa dài, ngắn khác nhau, mọc nối theo hàng. Đặc biệt, cựa trên cùng hoàn toàn chỉ là sừng, cong vút như lưỡi câu liêm hay nanh lợn rừng. “Gà 9 cựa” rất khỏe, đặc biệt là đôi chân của chúng rất linh hoạt, muốn bắt một con “Gà 9 cựa” cũng không phải chuyện dễ, nếu như không nhốt trong chuồng mà muốn bắt chỉ có cách quăng lưới hoặc dùng nỏ ngắm bắn. Thời xa xưa gà chín cựa – một trong những giống gà quý hiếm được mang tiến vua. Còn ngày nay, gà chín cựa xứng đáng là đỉnh cao vua gà.

Giống gà này nuôi được nuôi rất phổ biến ở Việt Nam, cứ vào mỗi dịp Tết người dân các khu thành thị lại cất công lên tận vườn để đặt gà ăn Tết. Gà ri có thân hình nhỏ nhẹ, cân nặng chỉ từ 1,5 - 2 kg có 2 dòng gà chính là gà ri vàng hoa mơ, gà hoa mơ, gà ri vàng rơm. Loại gà này luôn được giá buôn ổn định nhiều khi cháy hàng không đủ để đáp ứng nhu cầu thị trường. Thịt gà ri thơm ngon, có các sợi cơ nhỏ mịn, thịt trắng ăn rất ngọt nên được người Việt rất yêu thích.Gà có màu lông đa dạng. Thân hình nhỏ bé, chân ngắn. Phần lớn gà mái có lông màu vàng rơm, vàng đất hoặc nâu nhạt, có đốm đen ở cổ, đuôi và đầu cánh. Gà trống có màu lông đỏ thẫm, đầu lông cánh và lông đuôi có lông đen ánh xanh; lông bụng có màu đỏ nhạt, vàng đất. Màu da vàng hoặc trắng, da chân vàng. Mào cờ có răng cưa, màu đỏ và phát triển ở con trống. Tích và dái tai màu đỏ, có khi xen lẫn ánh bạc. Chân có hai hàng vẩy màu vàng, đôi khi xen lẫn màu vàng đỏ tươi. Gà mái một năm tuổi nặng 1,2 - 1,5 kg, 4 - 5 tháng tuổi bắt đầu đẻ. Sức đẻ năm đầu 100 - 120 trứng, trứng nặng 40 - 45 g, vỏ màu trắng. Gà đẻ theo từng đợt 15 - 20 trứng, nghỉ đẻ và đòi ấp. Nuôi con khéo. Gà trống ba tháng đã biết gáy. Một năm tuổi gà trống nặng 1,5 – 2 kg.

Với ưu điểm gà có chất lượng thịt thơm, ngon và chịu đựng tốt với điều kiện nuôi kham khổ, hiện nay, gà Ri được sử dụng phổ biến để lai với các giống gà lông màu có năng suất cao hơn như gà Lương Phượng, gà Sasso, gà Kabir, gà Mía... tạo tổ hợp gà Ri lai phục vụ sản xuất chăn nuôi gà thương phẩm lấy thịt. Hiện nay, gà Ri lai là một trong những đối tượng vật nuôi cho hiệu quả kinh tế cao, được nuôi khá phổ biến ở các tỉnh phía Bắc như Bắc Giang, Hải Phòng, Hải Dương...

Gà ác hay còn gọi là ô cốt kê, ô kê hay còn có tên khác là gà đen, gà chân chì, gà ngũ trảo...là một giống gà quý thuộc họ trĩ với những đặc điểm cơ bản đặc trưng như toàn thân và chân đều màu đen và có thịt bổ dưỡng, gà thường được chế biến thành món ăn gà ác tần bổ dưỡng. Chúng có nét đặc trưng của gà ác là thịt đen xương đen và lông trắng. Đặc biệt, chân của chúng có 5 ngón. Hiện nay gà này được nhiều người Mỹ nuôi làm thú cưng, nhưng thịt của chúng cũng là một món ăn chứa nhiều dinh dưỡng hơn thịt gà thông thường, đặc biệt là có chất carnosine giúp cho hệ miễn dịch của con người chống lại được sự xâm nhập của nhiều loại bệnh. Gà ác là loại gà cỡ nhỏ đã được thuần hóa và nuôi dưỡng. Đặc trưng của giống gà ác là bộ lông trắng không mượt nhưng toàn bộ da, mắt, thịt, chân và xương đều đen, chân có 5 ngón. Đây là một giống gà quý với các đặc điểm đặc trưng như da, thịt, xương, nội tạng đều có màu đen. Giống gà này dễ bị nhầm lẫn giữa gà ác với giống gà đen (da, thịt đều màu đen) hoặc nhầm với gà ri, gà tre…Gà ác có khả năng sinh sản thấp, chịu nóng tốt nhưng chịu rét kém nhưng dễ nuôi vì lượng thức ăn một ngày của chúng không nhiều.

Gà ác là giống gà có giá trị cao về mặt dinh dưỡng. Theo Đông y, gà ác vị ngọt, mặn, tính bình hơi ấm, hương vị thơm, tính ẩm, không độc, có công hiệu từ bổ gan thận, ích khí bổ huyết, tư âm thanh nhiệt, điều kinh hoạt huyết, chữa rong huyết… Thịt gà ác còn chứa các acid amin cần thiết cho cơ thể gồm lysine, methionine, histidine, giúp điều tiết khả năng miễn dịch cơ thể và chống lão hóa, nên xưa được gọi là "gà thuốc". Đánh giá chất lượng cảm quan ta thấy thịt gà được đánh giá là có vị ngon nhất so với thịt gà Ri và gà công nghiệp. Sự hao hụt khối lượng sau khi chế biến (luộc) của thịt gà Ác là thấp nhất 19,2% so với 21,3% ở gà Ri và 26,2% ở gà công nghiệp. Độ pH của thịt gà ác sau khi giết mổ 24 giờ đạt bình quân là 5,9 – 6,4 nằm trong khoảng cho phép. Độ pH này có ảnh hưởng lớn đến độ dai và khả năng giữ nước của thịt, chính vì vậy mà tỷ lệ hao hụt khi nấu thấp. Hàm lượng collagen trong thịt gà ác cũng đạt rất cao, chính vì vậy mà độ dai chắc của thịt gà Ác cao hơn so với các loại thịt gà khác...

Gà mía là đặc sản của Hà Tây cũ nay là làng cổ Đường Lâm - Hà Nội. Môi trường chăn nuôi sạch nên gà Mía ở đây ít bệnh, thịt rất thơm ngon, ít mỡ thịt săn chắc, da vàng ăn rất giòn. Giàu albumin, chất béo, thịt gà mía còn có các vitamin A, B1, B2, C, E, a-xít, can-xi, phốt pho, sắt. Hàm lượng protein và phức hợp của amino a-xít trong thịt gà có ảnh hưởng tích cực đến não bộ có tác dụng cải thiện huyết áp và nhịp tim. Theo Đông Y, loại thịt này còn chữa băng huyết, xích bạch đới, lỵ, ung nhọt, là loại thực phẩm bổ âm cho tỳ vị, bổ khí, huyết và thận. Đặc biệt, thịt gà có tác dụng bồi bổ cao cho người bị bệnh lâu ngày, dạ dày bị phong hàn...

Giống gà Mía thuần chủng ngoại hình gà mía hơi thô, mình ngắn đùi to, mắt sâu, mào đơn, chân có 3 hàng vẩy, da đỏ sắc long tía, gà mái long màu xám hoặc vàng. Đây là giống gà duy nhất ít bị pha tạp so với các giống gà nội khác. Gà Mía có sản lượng trứng trung bình 70 quả/mái/năm, tỷ lệ trứng có phôi và ấp nở đạt 70-75%. Thịt gà Mía thơm ngon, vị ngọt, đậm đà dai thịt được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng. Tuy phải đầu tư vốn ban đầu tương đối lớn nhưng gà Mía dễ nuôi, giá cao, dễ bán, hiệu quả gấp 2-3 lần so với trồng lúa hoặc nuôi các giống gà khác. Kinh nghiệm của người dân là cho ăn đầy đủ bằng các loại thức ăn có sẵn như thóc, ngô, khoai, sắn, rau, cỏ … và nuôi cách ly trong các vườn trại có rào chắn sẽ ít bị dịch bệnh, gà lớn nhanh, khỏe mạnh...

Gà Đông Tảo là một giống gà rất quý tại nước ta. Nó là giống gà “đặc sản” của xã Đông Tảo ở huyện Khoái Châu tỉnh Hưng Yên, cách Hà Nội khoảng 30km. Hiện nay, giống gà quý hiếm này đang được nhiều người săn lùng ráo riết. Gà Đông Tảo có tên gọi khác là gà Đông Cảo, một giống gà quý, nổi bật với đôi chân khá kỳ dị, giống gà đặc hữu chỉ có ở Việt Nam. Xưa kia giống gà Đông Tảo được người dân tại đây dùng để cúng tế hoặc dâng lên vua chúa. Do đó, người ta còn gọi chúng với tên là “gà tiến vua”. Để có được một chú gà Đông Tảo “ngon lành” người nuôi phải rất cầu kỳ trong khâu chăm sóc. Mức độ quan tâm, dành thời gian cho chúng cao hơn nhiều so với các đồng loại khác.

Nhờ được nuôi dưỡng kỹ lưỡng nên giống gà này có chất lượng thịt tuyệt vời, giàu dinh dưỡng. Đặc biệt, đôi chân của giống gà này có thể chế biến nhiều món ăn hấp dẫn. Tiêu biểu như món “chân gà hầm thuốc bắc” thu hút đông đảo giới sành ăn. Gà Đông Tảo có dáng người oai phong, thân hình khỏe mạnh. Mào gà ngắn có màu đỏ tía. Da, tích và dái tai đều là màu đỏ. Khi còn nhỏ, những chú gà con Đông Tảo có màu trắng đục. Sau khi lớn lên, lông gà mái thường có màu nhã nhặn như trắng sữa, vàng nhạt, nâu nhạt. Trong khi đó, những chú gà trống lại có “lớp xiêm y” sặc sỡ hơn như đen, đỏ đậm, đỏ tím. Điểm đặc biệt nhất của giống gà Đông Tảo này chính là đôi chân mập mạp của chúng. Cặp chân to được bao quanh bởi một lớp da sần sùi. Người ta còn hay gọi là vảy rồng. Bàn chân to và dày, 4 ngón tách riêng biệt nên chúng có những bước đi vô cùng vững chắc. Gà Đông Tảo có chân càng ngắn và khỏe mạnh thì càng có giá trị cao.

Gà Tò là một giống gà nuôi, có xuất xứ từ làng Tò (nay thuộc xã An Mỹ, huyện Quỳnh Phụ, tỉnh Thái Bình). Gà Tò phù hợp với hình thức chăn nuôi chăn thả, cho thịt đặc biệt thơm ngon. Tương truyền, gà Tò xưa kia là sản vật quý báu để dân làng nơi đây dâng tiến lên.vua cha. Nhà vua thấy giống gà quý, thân hình vạm vỡ chắc nịch, thịt lại thơm ngon nên rất hài lòng. Vua ban thưởng cho dân làng Tò mười nghìn đấu gạo và đặt tên giống gà quý theo tên làng Tò. Gà Tò có dáng vóc to cao hơn các giống gà khác. Con trống có trọng lượng trung bình đạt từ năm tới ba,tối đa có thể bốn kilôgam. Con mái có trọng lượng trung bình đạt từ 1,5 tới 2kilôgam. Khi trưởng thành, gà trống thường có lông màu tía mật (mật mía) có người, còn gọi là màu cánh gián, mã tím, bởi có những mảng lông giống màu mật và màu cánh gián. Gà mái có lông giống màu Cà Cuống và màu củ Đậu hay vỏ Lạc. Giống gà này được đưa vào diện bảo tồn gen bởi gà mái rất vụng trong việc ấp trứng khiến tỉ lệ nở chưa cao.

Gà Tò từ lúc mới nở tới khi đạt bốn tuần tuổi đạt khoảng 0,67 kilogam. Đến thời kì này, lông chân gà có hiện tượng thưa dần. Và đến tận kì sinh sản, lông mới mọc lại như thường. Lúc này, gà Tò trống có da đỏ như gà nòi. Gà Tò có một đặc điểm đặc biệt là có lông phần chân (từ bàn chân tới nơi tiếp giáp với đùi). Kẽ chân có màu đỏ tía. Gà Tò đẻ một lần từ mười lăm tới mười tám trứng. Một năm đạt khoảng một trăm ba mươi tới một trăm năm mươi trứng. Gà Tò không có hiện tượng ấp bóng như một số giống gà khác, sau mỗi lần đẻ chúng nghỉ từ năm tới bảy ngày sau đó đẻ tiếp. Gà mái khi đẻ trứng đạt tới trọng lượng khoảng hai phảy năm kilôgam. Từ khi ấp nở tới lúc xuất chuồng khoảng bảy tháng. Gà Tò mái do có lông chân dễ bị ngấm nước, làm ảnh hưởng đến quá trình ấp nở trứng, nên tỷ lệ nở trứng ở gà Tò không cao. Cũng có ý kiến cho rằng, với thể hình quá khổ làm cho gà Tò mái trở nên vụng về trong việc ấp trứng. Đây cũng là một trong các nguyên nhân làm cho gà Tò trở nên hiếm.

Gà Hồ là một giống gà quý ở Việt Nam, nuôi sống chủ yếu ở làng Lạc Thổ, thị trấn Hồ, huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh. Đây là một trong những linh vật động vật của Việt Nam. Gà Hồ có tầm vóc khá to so với các giống gà địa phương khác. Gà trống có hai màu lông chính là màu đen ánh xanh (mã lĩnh) và màu đỏ đậm (giống màu quả mận chín, mã mận). Một con gà trống được xác định là màu mã lĩnh hay màu mã mận khi trên thân gà màu lông nào chiếm đến 2/3 thì gọi màu đấy. Gà mái có ba màu lông là màu đất sét (mã thó), màu lông chim sẻ (mã sẻ) và màu vỏ quả nhãn khô (mã nhãn).

Gà Hồ có đầu giống hình đầu con công hay còn gọi là "đầu công". Mào gà gọn giống hình múi chanh úp ngược hoặc hình quả dâu trên đầu, có màu đỏ. Còn đuôi gà thường xòe to như cái nơm, các lông đuôi bằng nhau. Mỗi khi những chú gà trống cất tiếng gáy, người ta dễ nhìn thấy cái đuôi nơm ấy. Cánh gà úp vào thân giống như hai vỏ chai úp vào thân gọi là cánh úp vỏ chai. Chân gà Hồ thường to, cao, tròn (quản), có 3 hàng vẩy, vẩy chân mịn màu vỏ đỗ nành. Gà trống có dáng cao, to và trường thân, lưng vuông, ngực nở rộng, trọng lượng của một chú gà trống khi trường thành nặng từ 4,5 - 5,5 kg. Trọng lượng của gà mái khi trưởng thành từ 3,5 - 4,0 kg. Do trọng lượng lớn, chậm chạp nên việc ấp trứng, nuôi con của gà mái rất vụng. Cũng vì thế mà trứng ấp không nở hết, số lượng gà con trong từng đàn cũng ít hơn nhiều so với gà ri. Đây là giống gà tiến Vua có tiền mua cũng không dễ, bởi phải mất thời gian khá dài, công chăm sóc cẩn thận mới có được một lứa gà thương phẩm.

Gà chọi là tên gọi chung cho các giống gà dùng cho mục đích thi đấu chọi gà. Gà chọi thuần là giống gà bản địa, gà quý cần được bảo tồn gen. Ưu điểm lớn nhất là nuôi nhanh lớn, hương vị rất thơm ngon, thịt đậm, dai, chắc,... khả năng thích nghi tốt với mọi điều kiện, nuôi nhốt, thả vườn, kháng bệnh cao, tăng trưởng tốt, trọng lượng rất đạt khi xuất bán, thịt nhiều,...Thịt gà chọi đỏ thẫm, thớ thịt chắc lẳn. Khi nấu lên mùi thơm ngọt, ngậy, béo mà không ngấy. Thịt gà ăn dẻo thơm chứ không bở ngon khó tả ngon nhất là kiểu chế biến thông thường: Luộc và chấm bột canh, ớt vắt vắt chút quất thêm vài lá chanh.

Thú nuôi gà chọi (gà nòi) đã xuất hiện từ hàng trăm năm nay tại Việt Nam. Có những người giữ, chăm sóc những chú gà nòi không khác gì chăm bẵm những đứa con của mình. Là giống gà thuộc nhóm gà trọc đầu. Giống gà này đã được xuất khẩu ra thế giới từ trước thập niên 1990, nhưng chưa được Hoa Kỳ công nhận là một giống gà tiêu chuẩn. Gà nòi là một trong ba giống gà có khả năng chiến đấu của Việt Nam gồm gà nòi, gà tre và gà rừng, trong đó gà nòi và gà tre là giống gà nhà, trong khi gà rừng thuộc loài hoang dã và chỉ chiến đấu trong tự nhiên. Gà nòi có khí chất cương mãnh, dáng vẻ hùng dũng, oai vệ, tính chiến đấu cao và những miếng đánh hiểm hóc, đẹp mắt và là một trong những giống gà tiêu biểu của Việt Nam.