Top 10 Trận thủy chiến nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam

Năm 979, sau khi cha con vua Đinh Tiên Hoàng và Đinh Liễn bị sát hại, Lê Hoàn lên ngôi hoàng đế, củng cố triều đình. Nhân cơ hội nước ta còn rối ren nhà Tống ráo riết chuẩn bị đưa quân đánh chiếm Đại Cồ Việt.
Đến giữa tháng 4/981, thủy quân Tống do Hầu Nhân Bảo thống lĩnh thất bại trong việc chọc thủng phòng tuyến của quân ta, đã phải quay về sông Bạch Đằng và rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan. Lê Đại Hành đã chuẩn bị cho một trận quyết chiến trên sông Bạch Đằng. Ông chọn một khúc sông hiểm yếu rồi cho quân mai phục chờ sẵn.
Ngày 28/4/981, Lê Đại Hành đã cho một cánh quân ra khiêu chiến với quân Hầu Nhân Bảo rồi vờ thua chạy. Quân Tống đuổi theo, không hề biết đã lọt vào trận địa mai phục và bị hủy diệt gần như toàn bộ.

Năm 1800, thế trận giữa nhà Tây Sơn và chúa Nguyễn rơi vào thế giằng co. Thành Quy Nhơn một địa điểm tối quan trọng về chiến của chúa Nguyễn đang bị quân Tây Sơn uy hiếp mạnh mẽ. Quân tiếp viện không thể đến bằng đường thủy do phía Tây Sơn bố trí một đội thủy quân cực mạnh để trấn giữ cửa biển Thị Nại.
Quyết cứu thành Quy Nhơn, chúa Nguyễn Ánh đưa hạm đội hùng hậu chưa từng có phá vòng vây của Tây Sơn ở đầm Thị Nại, với trên dưới 1.000 chiến hạm, trong số đó có 5 chiếc mang được 46 khẩu đại bác.
Quân Tây Sơn không thua kém khi cho án ngữ ở cửa biển Thị Nại 3 chiến hạm khổng lồ trang bị hơn 60 đại bác. Còn có gần 2.000 chiến thuyền lớn nhỏ. Chưa hết lực lượng Tây Sơn còn được hỗ trợ bởi nhiều đại pháo đặt trên cửa ngõ vào Thị Nại.
Sau nhiều lần bị tấn công thất bại ngay tại cửa đầm bởi hỏa lực phòng thủ của đối phương, chúa Nguyễn quyết định họp bàn các tướng bàn kế tiêu diệt hạm đội Tây Sơn. Nhận định đang có lợi thế của hướng gió, tất cả thống nhất sẽ dùng hỏa công.
Đêm rằm tháng Giêng năm Tân Dậu (1801), 1.200 quân Nguyễn bí mật đổ bộ lên bờ, đánh úp các pháo đài của Tây Sơn nhằm vô hiệu hóa các cỗ đại pháo hỏa lực chính. Quân tiên phong của chúa Nguyễn cũng cải trang thành thuyền Tây Sơn vượt qua cửa phòng thủ tiến sâu vào bên trong bắn phá.
Trước sự bối rối của quân Tây Sơn, toàn bộ hạm đội của chúa Nguyễn tổng tấn công bằng hỏa lực mạnh. 3 chiến hạm Định Quốc của Tây Sơn bị trên 60 chiếc thuyền tiên phong của quân Nguyễn bao vây và đánh chìm. Thủy quân Nguyễn đánh thọc sâu lại thuận hướng gió nên sức mạnh tấn công phát huy tối đa, khiến hạm đội Tây Sơn cháy phần phật trong một biển lửa.

Năm 1287, quân dân nhà Trần cùng nhau chống quân xâm lược Nguyên Mông lần thứ 3. Quân Nguyên chỉ chiếm được kinh thành Thăng Long không một bóng người. Nhưng tại trận Vân Đồn đoàn thuyền chở lương của chúng bị quân nhà Trần đốt sạch. Trước tình thế bất lợi, quân Nguyên tổ chức rút về nước theo nhiều hướng khác nhau. Tháng 3/1288, đạo thủy quân của kẻ xâm lược do Ô Mã Nhi thống lĩnh rút qua ngả sông Bạch Đằng.
Trần Hưng Đạo nghiên cứu kỹ lưỡng quy luật thủy triều của sông Bạch Đằng để bày trận trận cọc gỗ và bố trí mai phục quân Nguyên. Trận đánh mở đầu, quân Đại Việt cho những chiếc thuyền nhỏ ra khiêu chiến vừa đánh vừa lui để nhử địch tới trận cọc gỗ đã bố trí sẵn và khi nước triều rút, thảm họa đã ập xuống đầu quân xâm lược. Những con thuyền lớn bị dồn ứ, tan vỡ khi va vào những chiếc cọc nhọn hoắt, quân nhà Trần tràn ra từ hai bên bờ với khí thế ngút trời. Kết cục tất yếu đã xảy ra: quân Nguyên thảm bại, mất 4 vạn quân, 400 chiến thuyền và nhiều tướng lĩnh chủ chốt bị bắt sống.

Tháng 7/1784, mượn cớ giúp Nguyễn Ánh chống Tây Sơn, với khoảng 50.000 quân Xiêm với hơn 300 chiến thuyền cùng gần 4.000 quân Nguyễn Ánh theo 2 đường thủy bộ tiến vào vùng đất Kiên Giang của Việt Nam.
Trước tình hình này, tháng 1/1785, Nguyễn Huệ đã đưa 20.000 quân thủy bộ từ Quy Nhơn vào Gia Định. Không chủ trương phòng thủ Gia Định đang bị uy hiếp, ông đã đưa quân lên Mỹ Tho quyết chiến với quân Xiêm.
Đoạn sông Mỹ Tho từ Rạch Gầm đến Xoài Mút được chọn làm nơi quyết chiến.
Ngày 19/1/1785, toàn bộ lực lượng Xiêm – Nguyễn theo đường thủy tiến đánh thành Mỹ Tho. Kẻ thù lọt vào trận địa phục kích tại Rạch Gầm Xoài Mút, quân Tây Sơn sử dụng hỏa pháo đặt trên thuyền, trên 2 bờ và cù lao Thới Sơn bắn áp đảo, đồng thời thủy binh từ các nhánh sông tiến ra và từ Mỹ Tho kéo lên chặn đầu, khóa đuôi, đánh tạt sườn quân Xiêm, bộ binh đón đánh diệt tàn quân chốn chạy trên bờ. Kết quả là Quân Xiêm chỉ sống sót khoảng vài ngàn, phải mở đường máu chạy về nước. Nguyễn Ánh cũng vội vã tìm đường chạy sang Xiêm.

Năm 1861 là thời điểm thực dân Pháp đang mở rộng cuộc xâm lược ở Nam Kỳ. Ngày 23/6 năm đó, quân Pháp đánh chiếm Gò Công rồi cho tiểu hạm Espérance đến đồn trú ở sông Nhật Tảo. Espérance là một tàu bọc đồng chạy bằng hơi nước, được trang bị một đại bác cùng nhiều vũ khí đa năng. Đây là một trong những tàu chiến mạnh nhất trên sông nước của quân Pháp lúc bấy giờ.
Trưa ngày 10/12, Nguyễn Trung Trực chỉ huy đội cảm tử quân gồm 59 người phân tán trên nhiều thuyền nhỏ, giả làm thuyền đám cưới, áp sát pháo hạm Espérance, lúc này đang tuần tra trên sông. Bằng vũ khí thô sơ, nghĩa quân bất thần nhảy lên boong tàu, diệt 37 tên địch. Sau khi lấy búa phá tàu không được, nghĩa quân bèn nổi lửa đốt cháy con tàu – được coi là biểu tượng cho sự xâm lược của thực dân Pháp ở Việt Nam.

Năm 937, Kiều Công Tiễn sát hại Dương Đình Nghệ (bố vợ của Ngô Quyền) để chiếm quyền, sau đó cầu cứu nhà Nam Hán để bảo vệ quyền lực của mình.
Biết tin Ngô Quyền nhanh chóng tập hợp lực lượng, hành quân quân ra Bắc, giết chết Kiều Công Tiễn trả thù nhà, rồi chuẩn bị quyết chiến với quân Nam Hán do Lưu Hoằng Tháo chỉ huy.
Ông lợi dụng thủy triều ở sông Bạch Đằng, Ngô Quyền sai đóng cọc dưới lòng sông, đầu bịt sắt nhọn khi nước triều lên thì bãi cọc bị che lấp. Cuộc chiến nổ ra, ông đã nhử quân Nam Hán vào khu vực này khi thủy triều lên và đợi nước triều rút xuống cho thuyền quân Nam Hán mắc cạn mới hạ lệnh tổng tấn công. Kết quả, quân Nam Hán thảm bại, Lưu Hoằng Tháo cũng phải bỏ mạng tại đây cùng với quá nửa quân sĩ.

Từ đầu thế kỷ 17, chúa Trịnh ở Đàng Ngoài đã có sự liên kết với lực lượng Đông Ấn Hà Lan để chống lại chúa Nguyễn.
Hè năm 1643, theo yêu cầu của chúa Trịnh, công ty Đông Ấn Hà Lan đưa ba pháo hạm lớn đến hội quân với họ Trịnh tại sông Gianh (Quảng Bình). Trên hải trình tiến công, hạm đội bị gió thổi giạt vào gần cảng Eo của Đàng Trong.
Được tin, vào ngày 7/7/1643, đích thân chúa Nguyễn Phúc Lan cùng Thế tử là Nguyễn Phúc Tần dẫn 50 thuyền tiến thẳng ra cảng Eo. Với số lượng vượt trội, đội thuyền chúa Nguyễn nhanh chóng bao vây ba chiến hạm Hà Lan và đánh phá quyết liệt. Quân Nguyễn tràn lên được boong chiến hạm lớn nhất của Hà Lan mang tên De Wijdeness do thuyền trưởng Pieter Baek chỉ huy, sau đó bẻ bánh lái, chặt gẫy cột buồm làm chiến hạm bị tê liệt hoàn toàn. Dồn vào bước đường cùng, thuyền trưởng Hà Lan đã châm lửa đốt kho thuốc súng, khiến tàu nổ tung. Hầu như toàn bộ những binh lính trên tàu, gồm quân chúa Nguyễn và 200 binh sĩ Hà Lan, kể cả Baek thiệt mạng.
Trận đánh này là lần đầu tiên trong lịch sử thủy quân của người Việt chiến thắng trước một hạm đội châu Âu.

Sau khi lật đổ ách thống trị của nhà Lương, Lý Bí tự xưng Lý Nam Đế lập nên nước Vạn Xuân. Năm 545 nhà Lương tiến hành xâm chiếm Vạn Xuân nhằm lật lại ách thống trị.
Với lực lượng địch quá áp đảo, Lý Nam Đế buộc phải rút lui bảo toàn lực lượng. Năm 546 Lý Nam Đế kéo quân ra hạ thủy trại ở hồ Điển Triệt, sẵn sàng nghênh địch.
Quân Lương ngược dòng sông Lô lên phá doanh trại của Lý Nam Đế ở hồ Điển Triệt nhưng bị thất bại liên tiếp do địa thế vùng hồ này rất hiểm yếu, đành co cụm lại ở vòng ngoài của hồ. Thế nhưng quân Lý Nam Đế vẫn cố thủ, không xuất kích để tiêu diệt kẻ địch đang ở thế bị động.
Một đêm mưa lũ khiến mực nước hồ Điển Triệt dâng cao, quân Lương nhận ra thời cơ nhanh chóng đưa chiến thuyền đánh úp căn cứ của Lý Nam Đế. Nghĩa quân do bị đánh bất ngờ nên không kịp phòng bị, nhanh chóng tan vỡ, số quân còn lại phải mở đường máu rút lui khỏi hồ Điển Triệt trong sự truy kích của kẻ thù.

Năm 1069, vua Lý Thái Tông và danh tướng Lý Thường Kiệt đã đem 5 vạn quân đi chinh phạt Chiêm Thành nhằm ngăn chặn hành động liên kết với nhà Tống đánh chiếm biên giới phía Nam của Đại Việt.
Lực lượng Đại Việt đã hành quân bằng đường biển và khi đến cửa Nhật Lệ (Quảng Bình) thì gặp thủy quân Chiêm chặn đánh. Tại đây, lực lượng thủy quân Chiêm Thành đã bị đánh tan trước sức mạnh của đạo thủy quân Đại Việt.

Nhân dân sống ở ven bờ biển của nước Văn Lang, vào thời Hùng Vương thứ 6 thường bị giặc Quỳnh Châu đưa thuyền vào cướp phá khiến người dân nơi đây khốn đốn. Trước lời kêu cứu của dân, Vua Hùng đã đem quân về đóng ở một cái hang mà ngày nay là hang Vua ở Hải Phòng.
Hùng Vương đã lãnh đạo quân dân Văn Lang đánh tan nhiều cuộc tấn công của giặc Quỳnh Châu, đóng thuyền vượt biển sang tận đảo Quỳnh Châu, phá tan sào huyệt địch. Kể từ đó, giặc biển Quỳnh Châu không còn dám vào quấy phá nhân dân Văn Lang nữa.