Nguyễn Nhật Ánh (sinh ngày 7 tháng 5 năm 1955 tại làng Đo Đo, xã Bình Quế, huyện Thăng Bình, tỉnh Quảng Nam) là một nhà văn người Việt Nam. Ông được biết đến qua nhiều tác phẩm văn học về đề tài tuổi mới lớn, các tác phẩm của ông rất được độc giả ưa chuộng và nhiều tác phẩm đã được chuyển thể thành phim. Ông lần lượt viết về sân khấu, phụ trách mục tiểu phẩm, phụ trách trang thiếu nhi và hiện nay là bình luận viên thể thao trên báo Sài Gòn Giải phóng Chủ nhật với bút danh Chu Đình Ngạn. Ngoài ra, ông còn có những bút danh khác như Anh Bồ Câu, Lê Duy Cật, Đông Phương Sóc, Sóc Phương Đông,... Có lẽ chúng ta khá quen thuộc với nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, nhất là đối với các bạn trẻ đam mê những câu chuyện của ông. Với gần 3 thập kỷ sáng tác, tác giả đã để lại cả một "gia tài" đồ sộ với hơn 100 tác phẩm trong đó có quá nửa đạt ngưỡng best seller khi ra mắt. Dưới đây là những tác phẩm nổi bật, ghi dấu ấn trong cuộc đời tác giả cũng như trong lòng người đọc.
Mắt biếc
Tác phẩm thuộc loại truyện viết về tình yêu thanh thiếu niên của Nguyễn Nhật Ánh. Câu chuyện xoay quanh chuyện tình cảm của đôi trẻ Ngạn - Lan. Hai người gắn bó với nhau từ thuở ấu thơ. Tình bạn Ngạn dành cho Lan dần trở thành tình yêu thầm lặng. Sau này, cả hai rời làng lên thành phố học, Lan đem lòng yêu Dũng - thanh niên nhà giàu, thiếu đứng đắn - mà không biết tấm lòng của Ngạn luôn hướng về cô.
Ngạn đau khổ nhưng vẫn chúc phúc cho người cậu yêu. Mỗi khi bị Dũng làm tổn thương, Lan tìm đến Ngạn để dốc bầu tâm sự. Sau này, Lan mang thai với Dũng nhưng bị cậu ta ruồng bỏ. Cô sinh bé Trà Long và gửi về cho mẹ nuôi. Bằng tình yêu và sự cảm thông, Ngạn hết lòng chăm lo cho Trà Long đến khi khôn lớn. Ấn bản đầu tiên của sách ra đời năm 1990. Năm 2003, Mắt biếc được chuyển ngữ sang tiếng Nhật.
Cô gái đến từ hôm qua
Bạn đã từng nghe bài hát "Cô gái đến từ hôm qua" của nhạc sĩ Trần Lê Quỳnh do nhiều ca sĩ tài năng thể hiện như Mỹ Tâm, Đức Tuấn, Lynk Lee,.... Nhưng có lẽ gây ấn tượng nhất vẫn là bản ghi âm của ca sĩ Thu Phương. Có lẽ do ca từ đẹp, tiết tấu chậm rãi và lãng mạn đã ghi dấu ấn mạnh trong lòng khán giả.
Thật ra bài hát đó được lấy tinh thần từ tác phẩm nổi tiếng cùng tên của Nguyễn Nhật Ánh, câu chuyện được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1999, đến nay tác phẩm đã bán được hơn 200 000 bản. Với giọng văn nhẹ nhàng, trong trẻo phù hợp với tất cả mọi người, nhất là với những ai vừa rời xa "khung trời hoa phượng".
Bảy bước tới mùa hè
Ra mắt năm 2015 bởi NXB Trẻ, Bảy bước tới mùa hè được coi là tác phẩm bán chạy nhất của nhà văn trong năm 2015 của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Quyển truyện là một tác phẩm viết về tuổi học trò hồn nhiên với những rung động đầu đời ngây thơ, trong sáng cùng với những câu chuyện vui tươi. Đây được coi là cuốn sách không những chỉ dành cho trẻ em, thanh thiếu niên mà còn dành cho cả người lớn khi được sống lại thời tuổi trẻ. Đó là lý do nhiều phụ huynh rất là yên tâm để con mình đọc các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh vì đằng sau những trang sách là những bài học nhân văn, luôn hướng tới một cuộc sống lạc quan, yêu đời.
Bên cạnh câu chuyện tưởng chừng như chân thật, những câu văn trong truyện cũng ánh lên những chân lý thường tình mà dường như rất đời. "Chẳng hạn cách đây mười lăm năm, bạn từng khóc vì bụi bay vào mắt. Kí ức của bạn sẽ không lưu giữ trận khóc tầm thường đó. Nhưng nếu cách đây mười lăm năm bạn khóc vì chia tay mối tình đầu vụng dại, cơn mưa nước mắt ấy sẽ hóa thành cơn mưa kỉ niệm.”
Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh
Có lẽ nhiều người đã từng coi bộ phim chiếu rạp "Tôi thấy hoa vàng trên cỏ xanh" của đạo diễn Victor Vũ được chiếu vào khoảng đầu tháng 10/2015, đây được coi là một tác phẩm chuyển thể thành công nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh cho đến hiện nay, mặc dù vẫn có những bình luận khen, chê trái chiều. Câu chuyện kể về các nhân vật Thiều, Tường, Mận, Nhi với những câu chuyện xúc động mà sâu sắc.
Đây là tác phẩm đầu tiên của Nguyễn Nhật Ánh được xuất hiện trên "màn ảnh rộng" mặc dù trước đó vẫn có nhiều tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh được đạo diễn chuyển thể trên truyền hình. Mặc dù bố cục câu chuyện là những điều mà có thể phi thực tế nhưng đó lại là những điều thực tế trong trí tưởng tượng của trẻ thơ. Được xuất bản vào năm 2010 bởi NXB Trẻ.
Ngồi khóc trên cây
Truyện dài xoay quanh mối tình đầu của cô bé Rùa và chàng sinh viên ở quê đang theo học ở thành phố. Mối tình đầu trong veo cùng sự ngượng ngùng, không dám bày tỏ tình cảm chính là biểu hiện cho những khát khao về mối quan hệ thơ ngây, đẹp đẽ.
Không chỉ kể chuyện tình yêu đầu đời với những kỷ niệm của tuổi mới lớn Ngồi khóc trên cây còn gửi thông điệp về lòng tin và điều tốt luôn hiện hữu trên đời. Đọc tác phẩm, độc giả sẽ được trải qua một mạch cảm xúc rưng rưng của tình yêu thương, niềm yêu đời, và cuộc sống thấm đẫm tình người. Câu chuyện toát lên vẻ đẹp hồn hậu một cách giản dị, trong sáng như một đặc trưng truyện của Nguyễn Nhật Ánh.
Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ
Sách ra mắt độc giả Việt Nam vào năm 2012. Truyện kể về mối tình của thi sĩ mèo Gấu với nàng mèo Áo Hoa. Song song đó là tình bạn cảm động giữa mèo Gấu và chuột Tí Hon. Tất cả mối quan hệ này được kể bằng mạch truyện hồn nhiên, trong sáng đúng chất của thể loại đồng thoại. Sách dày hơn 200 trang, có 67 hình vẽ minh họa sinh động, ngộ nghĩnh của họa sĩ Đỗ Hoàng Tường xen kẽ những bài thơ tình lãng mạn.
Có hai con mèo ngồi bên cửa sổ viết về tình yêu nhưng người lớn có thể hoàn toàn yên tâm để trẻ con thưởng thức. Tình yêu của mèo Gấu, như câu kết của tác giả, là tình yêu "luôn tỏa ra thứ ánh sáng lóng lánh mà với nó bất cứ ai cũng có thể tạo nên phép màu cho thế giới này".
Tôi là Bêtô
Truyện về loài vật của Nguyễn Nhật Ánh ra đời năm 2011. Tác phẩm xoay quanh tình bạn giữa Bêtô với Laica (cún con), Binô sống trong gia đình cô chủ Ni. Trong tác phẩm, nhà văn Nguyễn Nhật Ánh xây dựng nhân vật Bêtô có ngôn ngữ và tính cách riêng. Chú chó trải qua hơn 100 cuộc phiêu lưu ly kỳ với nhiều cung bậc cảm xúc: từ niềm vui, dũng cảm đến nỗi buồn, giận dữ và sợ hãi. Thông qua thủ pháp nhân hóa, tác giả muốn gửi thông điệp về tình yêu, sự gắn kết giữa con người với loài vật, đặc biệt là ở lứa tuổi trẻ thơ. Năm 2008, Tôi là Bêtô giành giải "Tác phẩm văn học hay nhất" do Hội nhà văn TP.HCM trao tặng.
Trước vòng chung kết
Năm 1985 tác phẩm "Trước vòng chung kết'' ra mắt đã ấn định ngay một phong cách văn chương mang chất riêng của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Cuốn sách là cả một câu chuyện về niềm đam mê về quả bóng tròn được lồng ghép tinh tế với những chi tiết tình bạn của lứa tuổi học trò đáng yêu. Đây chính là câu chuyện về ước mơ, tuổi trẻ và hoài bảo của người trẻ. Để rồi trong những giây phút theo đuổi ước mơ của sự tin tưởng đó, người trẻ nhận ra chân lý của những "Trận chung kết."
Kính vạn hoa
Đây là tác phẩm được coi là dài nhất của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh. Kính Vạn Hoa là câu chuyện xoay quanh cuộc sống của ba nhân vật Quý ròm, nhỏ Hạnh và Tiểu Long với những chuyện vui, buồn, nghịch ngợm,.... Mỗi tập là một câu chuyện khác nhau mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc được gửi vào trong tác phẩm. Bộ truyện này dài tổng cộng 54 tập. Được xuất bản vào năm 1995 do NXB Kim Đồng chịu trách nhiệm xuất bản. Đặc biệt hơn nữa tác phẩm này lại được người hâm mộ đón nhận nhiệt tình khi chuyển thể thành 3 phần bộ phim truyền hình, chắc hẳn bộ phim này là một trong những dấu ấn đẹp tuổi thơ của những thế hệ 8x, 9x.
Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ
Truyện dài gồm 12 chương ra mắt độc giả Việt Nam vào năm 2008. Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ đưa độc giả ngược về năm tháng tuổi thơ với tình bạn trong sáng của bốn đứa trẻ sống cùng xóm là Tủn, Tí, Hải và Mùi. Năm 2009, tác phẩm giành giải sách hay của Hội xuất bản Việt Nam và Hội Nhà văn Việt Nam. Một năm sau, Nguyễn Nhật Ánh nhận giải thưởng văn học Đông Nam Á với tác phẩm này. Năm 2014, cuốn Cho tôi xin một vé đi tuổi thơ của Nguyễn Nhật Ánh được dịch giả William Naythons chuyển ngữ, nhà xuất bản Overlook, Mỹ, ấn hành với tên tiếng Anh là Give me a ticket to childhood. Trước đó, tác phẩm được dịch sang tiếng Hàn Quốc và Thái Lan.
Chúc một ngày tốt lành
Truyện mở ra hình ảnh khu vườn nhà bà Đỏ - nơi ghi dấu cặp tình bạn của heo Lọ Nồi, Đuôi Xoăn, cún Mõm Ngắn, đàn gà chíp... Một ngày nọ, các con vật cảm thấy cuộc sống đơn điệu và chán nản. Bằng trí tưởng tượng, Nguyễn Nhật Ánh đã biến khu vườn nhỏ bé của mẹ con bà Đỏ thành thế giới giàu sức sống và nhiều điều mới lạ. Chúc một ngày tốt lành phát hành năm 2014.
Để tạo không khí vui tươi, chúng bày trò kêu những tiếng lạ tai. Đầu tiên, heo nói tiếng gà, chó kêu tiếng heo, gà gáy gâu gâu rồi ủn ỉn. Sau đó, nhóm loài vật cách tân ngôn ngữ để có thể giao tiếp với con người. Chúng sáng tạo ra những câu như: "Gô un un" (Chào buổi sáng), "Un gô gô" (Chúc ngủ ngon), "Chiếp un un", "Ăng gô gô", "Chiếp chiếp gô"...
Ngày xưa có một chuyện tình
Ngày xưa có một chuyện tình phát hành năm 2016. Tác phẩm xoay quanh cuộc đời các nhân vật Vinh, Phúc và Miền. Cả ba cùng lớn lên ở một thị trấn miền Trung. Ba đứa trẻ trải qua những kỷ niệm khó quên của thời cắp sách đến trường, san sẻ nhiều niềm vui ngọt ngào, những nỗi buồn đắng ngắt đầu đời. Chúng có ước mơ, hoài bão nhưng ước mơ bị tan vỡ vì sa ngã của bản thân. Tình bạn đẹp của cả ba là mảnh đất cho tình yêu đâm chồi. Nhưng ở tuổi trưởng thành, các nhân vật bị đặt ở ngã ba đường. Họ phải trả giá cho sai lầm và phải lựa chọn một con đường để đến với hạnh phúc
Con chó nhỏ mang giỏ hoa hồng
Sách gồm năm chương với 86 câu chuyện về năm chú chó sống trong một gia đình. Câu chuyện về tình bạn giữa chúng với chị Ni, bố mẹ chị Ni và các vị khách đến nhà vẽ nên một thế giới trong trẻo, dễ thương. Cuộc đời của các con chó nhỏ: Haili, Batô, Suku, Êmê và Pig được tái hiện như đời sống của mỗi con người với tình bạn, tình yêu, đam mê, lòng dũng cảm, sự sợ hãi, và những ước mơ... Những suy nghĩ về cuộc sống, tính cách con người cũng được thể hiện qua lăng kính của loài chó dưới ngòi bút hóm hỉnh và tài hoa của Nguyễn Nhật Ánh.
Nhân vật cún trong truyện được xây dựng từ chính các chú chó đang sống cùng nhà văn. Sống chung nhà, cùng chia sẻ kỷ niệm, giữa nhà văn và các chú chó dường như có một sự thông cảm, thấu hiểu nhau như những người bạn. Theo Nguyễn Nhật Ánh, anh có thể hiểu bạn mình mà "không cần thông dịch". Vì thế, tác giả muốn "đại diện" các chú chó ghi lại các câu chuyện của chúng, lồng vào đó là những tâm sự về cuộc sống xung quanh, những mối tình thâm và đồng cảm về nghệ thuật.
