Top 10 Ngọn núi lửa lớn nhất thế giới

Yellowstone là ngọn núi lớn nhất châu Mỹ, có thể quan sát được từ quỹ đạo tầm thấp của Trái đất. Nhưng điều quan trọng là bên trong ngọn núi ấy có chứa hàng vạn kilomet khối dung nham - một con số thực sự khổng lồ. Theo ước tính, sẽ cần đến hàng trăm năm để ngọn thác Niagara hùng vĩ bậc nhất thế giới đổ đầy được một buồng dung nham nông nhất của ngọn núi này, chưa tính đến các ngăn sâu hơn.

Siêu núi lửa có thể phun ra những đợt dung nham gấp hàng ngàn lần đợt phun trào khủng khiếp ở Krakatoa của Indonesia vào năm 1883 với sức mạnh bằng 13.000 quả bom nguyên tử. Cách đây 2 triệu năm, siêu núi lửa đang nằm dưới Công viên Quốc gia Yellowstone từng là thủ phạm gây nên vụ phun trào lớn thứ 4 trong lịch sử địa cầu theo như giới khoa học ghi nhận. Lần hoạt động gần nhất của nó cách đây khoảng 640.000 năm, tạo nên miệng núi lửa hình bầu dục, diện tích 64 x 40km. Các chuyên gia nắm được chứng cứ cho thấy Yellowstone có thể bùng nổ một ngày nào đó với khả năng phủ nửa lãnh thổ Mỹ dưới lớp tro dày 1m.

Tambora là một núi lửa dạng tầng trên đảo Sumbawa, Indonesia. Vụ phun hoạt động đáng nhớ nhất của Tambora là vào ngày 10/4/1815 với cột khói bụi lên tới 43km phân tán vào trong không trung. Đám mây bụi của vụ phun trào làm cho nhiệt độ toàn cầu giảm từ 0,4-0,7 độ c trong nhiều năm sau đó. Đây cũng là vụ phun trào lớn nhất trong lịch sử hiện đại. Vụ phun trào đã làm cho 10000 người chết trực tiếp và 70000 người chết do hậu quả của thời tiết để lại. Trước khi xảy ra vụ phun trào này núi Tambora có độ cao là 4.300 m nhưng sau đó chỉ còn cao 2.850 m.

Đám mây bụi từ núi lửa Tambora khiến nhiệt độ toàn cầu giảm từ 0,4 tới 0,7 độ C. Một năm sau đó, nhiều khu vực ở châu Âu và Bắc Mỹ không có mùa hè. Đám bụi này đã che phủ Mặt Trời và khiến cho năm 1816 trở thành năm lạnh lẽo xếp thứ 2 trong lịch sử. Vụ mùa thất thu và đói kém xảy ra triển miên khắp châu Âu và Bắc Mỹ. Thậm chí, dòng sông Pennsylvania còn đóng băng giữa tháng 8 mùa hè. Vì thế, người ta đã gọi năm 1816 định mệnh ấy là "năm không có mùa hè".

Núi lửa St. Helen cao 2.250 mét, nằm trong "vòng cung lửa" bao quanh Thái Bình dương, cách Portland (thành phố của Mỹ) 88 km về phía Đông Bắc. Núi lửa này thuộc dãy núi Cascade và là một phần của cung núi lửa Cascade thuộc vành đai lửa Thái Bình Dương, vành đai này bao gồm hơn 160 núi lửa đang hoạt động.

Vụ phun trào nổi tiếng diễn ra vào ngày 18 tháng 5 năm 1980, là vụ phun trào núi lửa gây thiệt hại nặng nề trong lịch sử Hoa Kỳ, làm 57 người chết; 250 ngôi nhà, 47 cây cầu, 24 km đường sắt và 198 km đường cao tốc bị phá hủy. Vụ phun trào tạo ra các dòng lũ đá, san bằng các khu rừng phía bắc của ngọn núi với diện tích gần 600 km². Núi lửa St. Helen đã tái hoạt động vào năm 2004 và thải ra hơn 100 triệu m3 dung nham cùng hàng tấn đá và tro bụi.

Núi lửa Krakatoa là một đảo núi lửa thuộc vành đai lửa Thái Bình Dương. Nó đã hình thành nên một hệ thống quần đảo gồm bốn đảo chính trong eo biển Sunda của Indonesia, giữa đảo Sumatra và đảo Java. Krakatoa được biết đến với đợt phun trào nổi tiếng vào ngày 27/8/1883 là vụ phun trào lớn nhất của nhân loại trong thế kỉ 20. Vụ phun trào đã cướp đi mạng sống của hơn 36 ngàn người, phá hủy toàn bộ 165 ngôi làng và thành phố gần đó và làm 132 ngôi làng bị tàn phá nghiêm trọng.

Dư chấn sau vụ phun trào là trận sóng thần cao hơn 30 mét. Sau đợt phun trào đảo krakatoa cũng đã bị vùi sâu dưới đáy biển. Vụ phun trào này cũng đã làm hình thành nên một hòn đảo mới có bán kính gần 2km vuông và cao 200m so với mực nước biển.

Núi lửa Pinatubo nằm trên đảo Luzon của Philippines cách thủ đô Manila 100km và nằm trên vành đai lửa Thái Bình Dương. Vụ phun trào lớn nhất gần đây là vào ngày 12/6/1991 đây cũng là vụ phun trào núi lửa lớn thứ 2 trong thế kỉ thứ 20. Vụ phun trào làm khoảng 7000 người thiệt mạng. Cột khói do vụ phun trào tạo ra cao 35km tạo nên một cảnh tượng đáng nhớ nhất mà mọi người từng chứng kiến.

Hiện nay núi lửa Pinatubo đã trở nên hiền hòa và thành nơi tham quan thu hút nhiều du khách. Tuy hơi cách xa Clark và khó đi đến nơi nhưng trận phun trào năm xưa đã biến quang cảnh nơi đây trở nên ấn tượng và xứng đáng để du khách đến chiêm ngưỡng một lần trong đời.

Ngọn núi lửa Mauna Loa nằm ở tiểu bang ở tiểu bang Hawaii của Mỹ. Ngọn núi lửa này phun trào 33 lần tính từ năm 1843 và phun trào lần cuối vào phun trào lần cuối cùng vào năm 1984. Nham thạch và khói bụi của ngọn núi lửa này đã bao phủ một phần lớn dân cư. Là ngọn núi lửa hình thành tại đảo Hawaii, Mauna Loa được xếp hạng là ngọn núi lớn nhất thế giới tính theo diện tích và số lần phun trào. Ngọn núi có tên là “núi dài” chiếm một nửa diện tích tại Hawaii đây là nơi ưa thích của những người yêu thích môn thể thao mạo hiểm.

"Mauna Loa" trong tiếng Hawaii nghĩa là "núi dài". Núi lửa Mauna Loa có dạng hình khiên với chiều cao 4.169 m so với mực nước biển và thể tích xấp xỉ 75.000 km3. Phần chìm dưới biển của ngọn núi trải dài khoảng 5 km. Tuy đã ngủ yên 35 năm, các dữ liệu theo dõi chỉ ra núi lửa Mauna Loa đang chuẩn bị thức giấc. Hoạt động địa chấn gia tăng ở khu vực và diễn ra trong nhiều tháng, nhiều năm nhưng không dẫn đến phun trào. Đây là dấu hiệu rõ nét cho sự trở lại. Tuy nhiên, lượng thông tin chưa đủ để các nhà khoa học xác định chính xác thời điểm núi lửa phun trào sắp tới.

Núi Vesuvius là một núi lửa tầng nằm ở vịnh Naples, Ý, cách Naples 9 kilômét về phía đông và gần bờ biển. Nó là núi lửa duy nhất ở châu Âu nằm trên đất liền đã từng phun trong vòng hàng trăm năm qua, mặc dù hiện tại nó không còn phun trào. Hai núi lửa lớn khác ở Ý là núi Etna và Stromboli, nằm trên đảo. Lần phun trào cuối cùng là vào năm 1944.

Vesuvius được xem là một trong những núi lửa nguy hiểm nhất trên thế giới vì vẫn có khoảng 3.000.000 người sống gần đó và nó luôn có xu hướng phun nổ (Plinia). Đó cũng là khu vực núi lửa có đông dân sinh sống nhất trên thế giới.

Núi Vesuvius nổi tiếng với lần phun trào vào năm 79 sau Công nguyên đã vùi lấp, phá hủy các thành phố La Mã cổ đại là Pompeii và Herculaneum. Đợt phun trào cũng làm thay đổi dòng chảy của sông Sarno và nâng cao đáy bờ biển, do đó Pompeii lúc này không nằm cạnh sông cũng không gần bờ biển. Vesuvius đã trải qua những thay đổi lớn – sườn dốc của nó bị xóa đi thảm thực vật và đỉnh của nó bị thay đổi đáng kể do tác động của đợt phun trào.

Núi lửa Changbai nằm ở vùng biên giới hẻo lánh giữa Trung Quốc và Triều Tiên. Hiện nay miệng núi lửa Changbai là một hồ nước tự nhiên với diện tích rộng tới 9,82km², sâu trung bình 213m. Lần phun trào cuối cùng của núi lửa Changbai là vào năm 1903. Vụ phun trào đáng nhớ nhất của núi lửa changbai là vào năm 946. Vụ nổ được người ta ước tính bằng 100 quả bom nguyên tử được thả xuống thành phố Hiroshima.

Ngọn núi đóng một vai trò thần thoại và văn hóa quan trọng trong các xã hội và tôn giáo dân sự của cả hai quốc gia Bắc Triều Tiên và Hàn Quốc đương đại, ví dụ, nó được đề cập trong cả hai bài quốc ca của hai nước và được miêu tả trên quốc huy Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên. Sản vật nổi tiếng của núi Changbai là nhân sâm.

Tamu Massif được coi là ngọn núi lửa lớn nhất trên thế giới, điều bất ngờ là nó đang nằm sâu dưới lòng Thái Bình Dương. "Ngọn núi lửa mới được phát hiện có tên là Tamu Massif. Nó vượt qua ngọn núi lửa đang giữ kỷ lục lớn nhất thế giới là Mauna Loa ở Hawaii, Mỹ. Tamu Massif chỉ nhỏ hơn 25% so với Olympus Mons trên Sao Hỏa, núi lửa lớn nhất trong hệ mặt trời", William Sager, nhà địa lý học từ trường đại học Houston, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.

Núi lửa Tamu có bề rộng 650km nhưng chỉ cao khoảng 4km, khối lượng khoảng 2,5 triệu km2. Tamu hoạt động cách đây khoảng 144 triệu năm, vào đầu Kỷ Phấn trắng. Ngọn núi lửa này có diện tích lớn hơn nước Anh. Giống như những ngọn núi lửa khác, Tamu Massif hoạt động theo cấu trúc hình nón trung tâm, từ đó phun trào dung nham ra những sườn núi rộng. Những cuộc khảo sát địa chấn và các mẫu dung nham thu thập được từ các tàu nghiên cứu cách đây vài năm đã chứng minh được điều này.

Nằm trên đảo Martinique trong biển Caribbe và có độ cao 1.463 m, Pelée phun trào dữ dội vào tháng 5/1902, giết chết gần 30.000 người tại thành phố cảng St. Pierre trên đảo. Thảm họa khủng khiếp đến nỗi từ “pelean” – được dùng để mô tả loại bụi, khí và mây bụi của núi lửa Pelée – trở thành một thuật ngữ chuyên ngành về núi lửa.

Trước khi Pelée phun trào, nhiều người nhìn thấy hơi nước, bụi và tia chớp trên miệng nó, song những dấu hiệu báo trước đó đều bị phớt lờ. Sau khi hầu hết thành phố St. Pierre bị hủy diệt, Pelée ngủ yên trong vài tháng. Song chẳng bao lâu sau các nhà địa chất phát hiện một hồ dung nham ngầm dâng lên độ cao 300 m từ đáy miệng núi lửa. Dung tram trào ra ngoài miệng vào tháng 3/1903.