Top 10 Món ăn đặc sắc nhất của dân tộc Chăm

Giống như cari, thành phần chế biến gồm: cari, thịt bò, dầu dừa, dừa, dầu lạc và thật nhiều ớt chín. Món này được người Chăm chế biến thành một loại cơm rang như cơm Dương Châu trong các nhà hàng hay nấu như cari rồi ăn với cơm, bánh mì, bún.

Trong các đám tiệc của người Chăm, món này không bao giờ thiếu và được thực khách ưa thích nhất. Đặc biệt Ga Pội qua bàn tay chế biến nhà nghề của các bà, các cô nội trợ Chăm để lâu cả nửa tháng vẫn không thiu.

Ngoài các món ăn từ rau, cá,…thì gỏi cũng là món ăn đậm đà bản sắc trong ẩm thực của người Chăm. Gỏi tôm rau trở thành món bất hủ, khác với các loại gỏi khác món gỏi tôm rau của người Chăm chỉ có ba thứ là tôm, rau và đậu phộng.

Thêm vào đó là chút gia vị nêm nếm cho vừa ăn theo khẩu vị. Vừa ăn, vừa trò chuyện, thoáng chốc món gỏi sẽ hết lúc nào mà không ai hay biết. Mặc dù vậy đơn giản là vậy nhưng khi đến đây, hầu hết các du khách không thể chối từ món này vì rất lạ miệng, hấp dẫn.

Sẽ không ngoa khi nói cơm nị - cà púa là một phép cộng hoàn hảo của nền ẩm thực người Chăm. Hai món ăn, hai bản thể khác biệt nhưng không thể tách rời nhau, luôn đi cùng nhau để tạo nên một hương vị đầy mê hoặc. Sự đầu tư và tỉ mỉ ngay từ công đoạn lựa chọn nguyên liệu cũng như cách chế biến đã làm cho món ăn này hoàn hảo trong mọi chi tiết. Trước tiên phải nói về cơm nị.

Gạo sau khi đã lựa kỹ sẽ được vo cho sạch, thêm một chút muối rồi xả lại với nước. Tiếp đến, đổ gạo ra rổ lớn, để một lát cho ráo nước. Sau đó xào bơ cùng nụ đinh hương, quế cho dậy mùi thơm rồi đổ gạo vào xào để tạo độ săn và quyện đều nguyên liệu. Phần gạo đã được xào xong sẽ đem trộn cùng bột hạt điều đã rang sẵn. Công đoạn này giúp cơm nị có màu vàng tươi đặc trưng. Đổ gạo vào hỗn hợp nước bao gồm muối, đường, bột ngọt, cà ri đã quấy đều, đem nấu. Khi cơm đã gần chín thì rưới nước cốt dừa hoặc sữa vào nồi rồi nấu tới khi chín hẳn. Lưu ý, không cho nước dừa và sữa vào từ đầu vì sẽ làm cơm dưới đáy nồi dễ bị cháy khét, không dẻo, thơm. Để tăng sự mới lạ, người làng Chăm còn cho thêm nho khô trộn cùng cơm. Chỉ với công đoạn nấu cơm nị cũng đã đủ để ta thấy sự công phu, kỹ lưỡng của người Chăm. Và chính phong thái cầu kỳ này đã góp phần tạo nên một món ăn vừa thơm ngon, vừa béo ngậy.

Để đi kèm với cơm nị đầy tinh tế, thành phần cà púa cũng chẳng kém cạnh về độ chỉn chu. Muốn món cà púa ngon đúng vị, người ta khử mùi thịt bò bằng cách đổ rượu và gừng vào. Sau đó, chọn quả dừa bánh tẻ đem nạo sợi nhỏ, một nửa để thắng nước cốt dừa, một nửa để rang cho vàng. Tiếp đến, bắc chảo nóng, cho thịt bò vào xào cùng dừa khô, cà ri tự chế biến theo khẩu vị, ớt muối. Xào đều tay cho đến khi thịt bò thấm đều, rưới nước cốt dừa rồi hầm cho thịt thật mềm. Hành tím, đậu phộng rang, cơm dừa nạo phủ đều khắp bề mặt sẽ là bước cuối cùng làm bật lên vị ngon cho cà púa.

Từng nguyên liệu, từng món ăn khi đứng riêng lẻ cũng đã dư sức làm lay động lòng người. Nên khi hai mảnh ghép này kết hợp lại thì chắc chắn sẽ độ ngon còn tăng lên gấp bội. Hạt cơm vàng tươi, ngậy béo phảng phất mùi dừa nhưng chẳng phải mềm nhừ mà ráo khô, tơi xốp. Khi chan cùng nước cà púa thì lại có thêm vị cay the, đậm đà, khiến du khách phải xuýt xoa ngay từ muỗng đầu tiên.

Món này bình dân, thường xuất hiện trong bữa ăn thường ngày của người Chăm. Gạo rang xay cho nhuyễn thành thính đem nấu chung với cari, cà pháo, đu đủ sống, củ cải, cà rốt…

Khi chín, nêm vào hành, tỏi, bột ngọt và vài trái bứa. Bứa mềm dầm ra lấy chất chua và cho thêm ít mắm bò hóc (prahoc) của người Khmer vào cho đậm đà hương vị. Ai chưa ăn món này lần nào ăn vào sẽ cảm thấy ngờ ngợ, nhưng sau vài lần ăn sẽ đâm ra nghiện. Có thể ăn món này với bún và cơm, vừa no bụng lại khoái khẩu.

Đến thăm thị xã Châu Đốc, du khách qua đò Châu Giang và xã Châu Phong là đi vào thủ phủ của người Chăm miền Tây Nam Bộ. Có dịp tham gia lễ hội và thưởng thức các món ăn dân tộc của họ mới thấy được nền văn hóa dân tộc Chăm rất độc đáo.

Canh bồi là một loại canh rất được người Chăm yêu thích vì độ ngon và thanh mát của nó. Canh bồi được rất nhiều người Chăm yêu thích vì độ ngon mát…xua tan cái nóng nực của mảnh đất khô cằn Ninh Thuận.

Khác với những món canh rau mà bạn thường thấy trong những bữa ăn của người Việt. Món canh bồi của người Chăm Ninh Thuận được chế biến một cách lạ mắt đầy thú vị. Để có tô canh bồi ngon nhất, người dân sẽ lựa chọn cọng rau non xanh chế biến theo nguyên tắc nhất định với những gia vị truyền thống, nó không chỉ là món canh đưa cơm trong ngày hè mà còn là một loại thuốc quý tốt cho sức khỏe.

Tiếp theo trong danh sách các món ăn bình dị của người Chăm Ninh Thuận chính là món cà dĩa chiên. Một món ăn tưởng chừng đơn giản nhưng chứa rất nhiều điều tinh túy.

Cà dĩa là một loại cà to, người dân địa phương tại Ninh Thuận hay gọi với một cái tên khác là ca bom. Loại cà có vị thơm dịu nhẹ và phần ruột rất xếp và dẻo. Chính vì thế mà cà dĩa là nguyên liệu lý tưởng cho việc chế biến các món chiên và xào. Và đây cũng chính là thứ để tạo nên món ăn ngon hấp dẫn của người Chăm Ninh Thuận.

Thưởng thức món cà dĩa chiên, người Chăm thường hay nói sẽ rất tốn cơm. Bởi lẽ, khi trộn cơm với cà, cái mặn mặn, béo báo, cay cay cộng thêm cái thơm dịu, ngọt ngào. Thì bất kể là ai cũng đều thầm khen không ngớt.

Món đầu tiên nằm trong danh sách những món ăn bình dị của người Chăm Ninh Thuận sẽ không đâu xa lạ, đó chính là món cháo trắng. Một món ăn quá đỗi quen thuộc với từng người và chẳng ai ngờ đây sẽ là món được xem là đặc sản của người Chăm tại Ninh Thuận. Tuy nhiên, đó là suy nghĩ trong từng người, còn với người Chăm tại Ninh Thuận. Cháo trắng là món ăn chứa rất nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Theo quan niệm của người Chăm, cháo trắng là món ăn tinh khiết, sạch sẽ và rất tốt cho dạ dày. Ăn cháo trắng là lúc nhìn lại cuộc sống trong những ngày còn sống trong vòng tay âu yếm của mẹ. Ăn cháo trắng là lúc để biết ơn những người đã khổ công trồng lúa tạo ra hạt gạo; và ăn cháo trắng là lúc thể hiện cho mong ước bình yên, an lành. Chính vì vậy mà cháo trắng đã trở thành món ăn truyền thống của người chăm tại Ninh Thuận trong những bữa sáng.

Cộng đồng người Chăm quanh năm có lễ. Có lễ là có hội, có hội thì có múa, hát và có… ẩm thực. Lễ lớn thì ngã trâu tế như Ngap kabaw Yang Pataw hay Padhi, lễ vừa thì cúng thịt dê, nhỏ hơn là gà, vịt, trứng và bánh trái các loại. Qua đó, các món ăn ra đời, trong đó có thứ không thể thiếu là mưthin mắm - món chấm đặc trưng.

Tổ tiên người Chăm xưa chủ yếu sống bằng nghề biển. Cư trú dọc bờ biển, người Chăm khai thác và chế biến sản phẩm từ biển, trong đó có mắm để dùng và để trao đổi, mua bán.

Mắm nêm được người Chăm làm từ nhiều loại cá biển khác nhau. Cá được ướp muối, lên men. Cách chế biến khá đơn giản. Cá cơm tươi được rửa sạch để ráo, tỉ lệ 3 cá 1 muối, nếu thích mặn, còn nếu ưa nhạt là 4 cá 1 muối. Hai thứ trộn lại mang ủ trong hũ từ 20 ngày đến một tháng cho cá chín trong vị muối là có thể dùng được.

Người Chăm có hai cách dùng mắm nêm: Dùng ở dạng nguyên con và dùng khi mắm đã thành nước. Người Chăm ưa dùng mắm nêm nguyên con được chế biến từ cá cơm. Dạng nguyên con cũng có hai cách thường dùng: mắm được vớt lên đem nấu chín hoặc để ăn sống. Khó hơn cả là ở mắt nhìn, tay làm và cả óc phán đoán tiết trời thích hợp. Ví dụ, nếu cho nhiều muối thì mắm mặn khó ngon, còn cho ít muối thì mắm thối, bỏ đi. Ở đây kinh nghiệm là rất quan trọng.

Đầu tiên, đại diện trong các loại mắm của người Chăm Ninh Thuận, chính là món mắm lòng cá hay còn gọi là mắm ruột. Một loại mắm được làm từ lòng các loại cá biển như: cá Ngừ, cá lồ ồ, cá Quê, cá Thu…

Gỏi xoài cá cơm là món gỏi rất được ưa chuộng trong đời sống ẩm thực của người Chăm nơi đây. Đa phần, khi có nguyên liệu cá cơm thì hầu hết người Chăm sẽ làm hai món là nấu canh bầu và làm gỏi xoài. Đó giống như một sở thích quen thuộc của người Chăm Ninh Thuận.

Một món ăn chỉ cần có cá cơm loại nhỏ đã được phơi khô và chiên cho giòn rụm. Xoài chua bào sợi, rau răm, nước đường hòa với cay nồng. Kèm theo đó là vị thơm ngạt của đậu phộng rang, chỉ thoáng chốc là đã có ngay một món ăn ngon lành.